Giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người Coi trọng công tác hướng nghiệp và phân luồng học sinh trung học, chuẩn bị cho thanh niên, thiếu niên đi vào lao động nghề nghiệp phù hợp với sự dịch chuyển cơ cấu kinh tế trong cả nước và từng địa phương. Giáo dục lao động là hệ thống những tác động giáo dục nhằm hình thành có mục đích, có kế hoạch, những quan điểm, niềm tin, thái độ đúng đắn đối với lao động, có tri thức lao động, rèn luyện kỹ năng lao động cần thiết, kỹ năng nghề nhất định ở học sinh, chuẩn bị tâm thế cho thế hệ trẻ - những công dân tương lai sẵn sàng hội nhập với “thế giới việc làm”, “thế giới nghề nghiệp”, đi vào lao dộng sản xuất và đào tạo nghề, góp phần chuẩn bị nhân lực có kỹ năng nghề nghiệp nhất định cho địa phương và xã hội. Hiện nay đất nước ta đang chuyển sang một giai đoạn mới với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật đang rất cần một nguồn nhân lực chất lượng cao đủ đáp ứng cho sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá của đất nước. Nguồn nhân lực ấy ở đâu ra và ta phải làm thế nào để có nguồn nhân lực chất lượng cao đó. Ta không thể nào quên lời của của Chủ tịch Hồ Chí Minh
“Vì sự nghiệp 10 năm thì phải trồng cây
Vì sự nghiệp trăm năm thì phải trồng người”
Lời nói nổi tiếng của Bác đã chỉ rõ tầm nhìn chiến lược lâu dài cho đất nước. Để có một con người có sức khoẻ, có tri thức, có những kỹ năng nhất định về nghề nghiệp và có những ước mơ hoài bão lớn lao không phải là ngày một ngày hai mà là cả một quá trình hết sức lâu dài và gian khổ, với sự kết hợp của Gia đình Nhà trườngXã hội
Khi sinh ra mỗi người đều có một năng khiếu riêng biệt mà trời đã Ban tặng. Ta phải làm gì để mỗi người đó bộc lộ được năng khiếu và rèn luyện để phát huy được tối đa năng khiếu đó phục vụ cho lợi ích chung của xã hội.
Các cụ ta luôn truyền dạy : “Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh” hay “Một nghề thì sống, đống nghề thì chết” những câu nói đó đã thể hiện rất rõ việc chọn nghề, rèn luyện kỹ năng nghề, nghệ thuật hoá nghề, tinh thông nghề, tất cả những cái đó có được khi ta chọn đúng nghề, đúng sở thích và là mảnh đất mầu mỡ để ta vùng vẫy, sáng tạo thật sự bất công và đau đớn biết bao khi một người rất thích vẽ, thích làm thơ mà lại không được làm mà phải đi làm thợ cơ khí hay một ngành nào khác mà không phù hợp với họ lỗi đó tại ai? Ta không thể đổ lỗi hoàn toàn cho nhà trường được mà chỉ trách cho việc hướng nghiệp cho các em chưa tốt. Các em không được định hướng và tư vấn về nghề nghiệp về mọi vấn đề mà các em quan tâm. Để tránh việc đó xảy ra ngay từ khi học tiểu học ta phải quan tâm đến việc hướng nghiệp cho các em. Nhà trường không chỉ dạy chữ, dạy cách làm người mà phải dạy hướng nghiệp nghề cho học sinh. Thông qua hướng nghiệp phải hình thành cho các em những kỹ năng tối thiểu về nghề. Nhà trường không chỉ là trung tâm văn hoá giáo dục mà còn là trung tâm thông tin, trung tâm đào tạo nguồn nhân lực cao. Sản phẩm của giáo dục, của nhà trường phải là những con người có Đức, có tài, có sức khoẻ và có những kỹ năng nhất định về nghề sẵn sàng tham gia vào mọi hoạt động của xã hội và hội nhập quốc tế.
Để làm tốt vấn đề hướng nghiệp cho học sinh trong những năm qua Đảng và nhà nước ta đã luôn quan tâm đến yêu cầu và mục đích của việc giáo dục hướng nghiệp.
Giáo dục hướng nghiệp là một Ban được các nhà trường thành lập theo điều lệ trường trung học và trường phổ thông có nhiều cấp học, và là một trong những nội dung giáo dục toàn diện học sinh đã được xác định trong luật giáo dục. Nghị quyết TW2 khoá VIII chỉ rõ: Trong giáo dục phổ thông “Cần gắn với thực tiễn vùng, địa phương, đến sự tăng cường công tác hướng nghiệp, đào tạo kỹ thuật lao động dạy nghề phổ thông và kỹ năng cần thiết khác cho công việc trong nền kinh tế thị trường cho công cộc công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước”. Chiến lược phát triển giáo dục 2001- 2010 và chủ trương đổi mới chương trình giáo dục phổ thông hiện nay cũng nhấn mạnh đến yêu cầu tăng cường giáo dục hướng nghiệp nhằm góp phần tích cực và có hiệu quả vào việc phân luồng học sinh, chuẩn bị cho học sinh đi vào cuộc sống lao động hoặc được tiếp tục đào tạo phù hợp với năng lực bản thân và nhu cầu của xã hội.
