1. Lí do chọn đề tài
Trong lịch sử phong kiến Việt Nam, phong trào Tây Sơn, vương triều Tây Sơn
đã đạt được nhiều chiến công hiển hách: Lật đổ chúa Nguyễn ở Đàng Trong, lật đổ
chúa Trịnh ở Đàng Ngoài, bước đầu đặt nền tảng cho sự thống nhất đất nước. Từ
một phong trào nông dân, Tây Sơn vươn lên làm nhiệm vụ dân tộc: Đánh bại quân
Xiêm, quân Thanh bảo vệ nền độc lập dân tộc. Nhiều công trình sử học đã làm sáng
rõ những bước phát triển của phong trào Tây Sơn, vương triều Tây Sơn.
Tuy nhiên, trong quá trình phát triển đó, trong nội bộ Tây Sơn còn diễn ra một
sự chuyển biến khác: Từ một phong trào nông dân, Tây Sơn từng bước thiết lập các
vương triều phong kiến. Các vương triều đó cũng không thoát khỏi quy luật chung
của chế độ phong kiến Đại Việt cuối thế kỉ XVIII: phân quyền, khủng hoảng, suy
yếu. Nhà Tây Sơn chia rẽ, Nguyễn Ánh tranh thủ cơ hội đó phục hưng lại cơ nghiệp
chúa Nguyễn. Như vậy, trên bước đường phát triển, trong nội bộ nhà Tây Sơn dần
xuất hiện sự chia rẽ, rồi sụp đổ. Tuy nhiên, các công trình sử học chủ yếu tập trung
vào thời kì phát triển của phong trào Tây Sơn, quá trình chia rẽ, suy yếu của vương
triều này vẫn còn nhiều mảng trống chưa được nghiên cứu đầy đủ. Nghiên cứu đề
tài sẽ góp phần làm rõ quá trình khủng hoảng, sụp đổ của vương triều Tây Sơn và lí
giải nguyên nhân dẫn đến kết cục đó
