Nghiên cứu đặc điểm sinh học của cá ngát (Plotosus canius) phân bố trên sông Hậu
được tiến hành từ tháng 04/2007 đến 05/2011. Mẫu cá (n=1,692) được thu trực tiếp
bằng cào đáy, thu mua từ ngư dân đánh bắt cá bằng các loại ngư cụ khác và các chợ địa
phương định kỳ mỗi tháng một lần trên 5 điểm thuộc tuyến sông Hậu là: Long Xuyên
(tỉnh An Giang), Thốt Nốt, Ninh Kiều (thành phố Cần Thơ), Đại Ngãi và Trần Đề (tỉnh
Sóc Trăng). Sau khi thu, mẫu cá được giữ sống và bảo quản lạnh, chuyển về phân tích
tại phòng thí nghiệm của Khoa Thủy sản, Trường Đại học Cần Thơ. Cá ngát phân bố
trên tất cả 5 điểm thu mẫu từ vùng nước ngọt như Long Xuyên, Thốt Nốt, Cần Thơ
xuống vùng lợ mặn cửa sông như Đại Ngãi, Trần Đề. Cá ngát lớn chỉ thu được trên
tuyến sông chính (sông Hậu), cá ngát con thu được cả trên dòng sông chính, nhánh
sông cấp 1 và 2. Cá ngát thường phân bố phía bờ sông lở, ở những chỗ sông sâu và có
gốc cây hoặc đất đá làm chỗ ẩn nấp. Kết quả nghiên cứu cho thấy vây ngực và vây
lưng thứ nhất của cá ngát có gai độc. Cơ quan dạng nhánh cây (cơ quan dendrictic) ở
hía sau lỗ hậu môn là đặc điểm phân loại chỉ có ở các loài thuộc họ cá ngát
(Plotosidae). Cá ngát có 4 đôi cung mang; trên cung mang thứ I có 22-25 lược mang
mảnh, dài và thưa. P.caniuslà loài cá ăn động vật ở đáy; phổ thức ăn của chúng gồm
có: cá, giáp xác, thân mềmvàgiun. Trong đó, giáp xác chiếm tỉ lệ cao nhất (95,39%).
Tương quan giữa chiều dài (Lt) và khối lượng thân cá rất chặt chẽ và có dạng
phương trình W = 0,0082L
2,8695
với R
2
= 0,9829 (Lt=3,3-97,5cm). Cá ngát thu trtên
sông Hậu có thể đạt chiều dài lý thuyết cực đại L
= 141,2cm với hệ số tăng trưởng
K=0,49 và chiều dài t
0
= -0,27. Ở đồng bằng sông Cửu Long, mùa vụ sinh sản tập trung
của cá ngát là từ tháng 4, tháng 5 đến tháng 8, tháng 9hàng năm. Sức sinh sản của cá
ngát khá thấp (1.301±380-2.250±855 trứng/Kg cá cái), đường kính trứng cá có buồng
trứng ở giai đoạn IV bằng 6,02±0,6 mm.
