Sống trong hào khí hơn ba mươi năm kháng chiến chống Pháp và chống
Mỹ, nhà văn không chỉ là những văn nghệ sĩ mà còn là những chiến sĩ trên chiến
trường. Xuất phát từ thực tế đó đã hình thành nên một bộ phận văn học với cảm
hứng về chiến tranh cách mạng. Có thể nói bộ phận văn học này đã có những
đóng góp to lớn cho nền văn học cách mạng nói riêng và văn học Việt Nam nói
chung. Vì thế trong những năm qua có rất nhiều công trình nghiên cứu có giá trị
về văn học chiến tranh cách mạng.
Cùng với sự trưởng thành của cách mạng, của kháng chiến thì đội ngũ tác
giả, tác phẩm cũng ngày càng lớn mạnh. Nhìn lại chặng đường văn học những
năm kháng chiến, chúng tôi nhận thấy những năm 60 của thế kỉ XX, việc thay
đổi bút danh dường như trở thành một hiện tượng phổ biến trong lực lượng sáng
tác đương thời: Nguyễn Ngọc Tấn – Nguyễn Thi, Nguyễn Văn Bổng – Trần
Hiếu Minh, Bùi Minh Quốc – Dương Hương Ly, Nguyên Ngọc – Nguyễn Trung
Thành, Lê Khâm – Phan Tứ, Việc thay đổi bút danh ấy không phải là ngẫu
nhiên, cũng không phải do điều kiện hoạt động công khai hay bí mật mà đó là
một bước chuyển trong sáng tác. Thiết nghĩ tìm hiểu bước chuyển trong sáng tác
của nhà văn là một điều cần thiết.
