Mô hình nuôi thủy sản thân thiện với rừng (Mangrove-friendly aquaculture) đã
được hình thành từvài thập kỷqua ởnhiều quốc gia nhưIndonesia, Myanmar,
Việt nam, Thái Lan, Philippines, Malaysia, Kenya, Tanzania và Jamaica nhằm
mục đích vừa khôi phục và bảo vệrừng vừa phát triển kinh tếthông qua nuôi thủy
sản (Fitzgerald JR, 2000).
Ởnước ta, mô hình tôm rừng phổbiến nhất là ởCà Mau với tổng cộng trên
48.000ha, trong đó, diện tích mặt nước dành nuôi tôm khoảng 19.000ha (SởThủy 1
Khoa T hủy Sản, Đại Học Cần T hơ2
Viện Công NghệChâu Á, T hái Lan
Tạp chí Nghiên cứu Khoa học 2006: 8-19 Trường Đại học Cần Thơ9
sản, 2003). Mô hình tôm từng kết hợp có ưu điểm là đơn giản, đầu tưthấp, mật độ
nuôi thấp, không cần cho ăn. Vật chất phân hủy từlá thân cây rừng sẽlà nguồn
thức ăn trực tiếp hay nguồn “phân xanh” quan trọng cho chuỗi thức ăn trong hệ
sinh thái ao nuôi (Takashima, 2000). Tùy loại rừng, lá rừng có chứa nhiều thành
phần khác nhau, phân hủy với thời gian khác nhau trong những điều kiện đặc thù
và sẽlàm giàu dinh dưỡng môi trường (Rajendran và Kathiresan, 1999). Tuy
nhiên, lượng lá rừng rơi xuống cũng thay đổi theo từng điều kiện cụthểvà có thể
làm ô nhiễm môi trường, nhất là trong điều kiện mô hình tôm rừng kết hợp
(Fit zgerald, 2000).
Mô hình tôm-rừng kết hợp ởCà Mau chủyếu là rừng đước (Rhizophora) hiện nay
có độtuổi 0-20 tuổi. Các loại cây rừng tựnhiên nhưmắm (Avicennia), giá
(Excoecaria) và dừa lá (Nypa) cũng phổbiến ởmột sốnơi trong tỉnh. Đã có nhiều
nhiên cứu về điều kiện môi trường, kỹthuật, kinh tếxã hội và quản lý mô hình tôm
rừng ởCà Mau (Tuan et al., 1997, Binh et al., 1997; Jonhston, 2000; Be, 2000;
Minh et al., 2001; Christensen, 2003). Tuy nhiên, nghiên cứu và ảnh hưởng của
các loại cây rừng và tuổi rừng lên môi trường nước và tôm nuôi vẫn chưa được
thực hiện. Vì thế, nghiên cứu này nhằm mục đích đánh giá ảnh hưởng của các loại
cây rừng (đước, mắm, giá, dừa lá) và các độtuổi rừng đước khác nhau lên môi
trường nước và tôm tựnhiên trong mô hình tôm rừng kết hợp đểgóp phần định
hướng phát triển nghềnuôi tôm sinh thái trong vùng.
