Trong những năm qua,cùng với việc phát triểnkinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa,những qui định về nghĩa vụ dân sự và hợp đồng dân sự đã phát huy vai trò quan trọng trong việc tạo lập hành lang pháp lý điều chỉnh các giao dịch dân sự, góp phần thúc đẩy pháy triển kinh tế, xã hội, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân Chế định về nghĩa vụ dân sự và hợp đồng dân sự được coi là một chế định quan trọng bởi nó là nền tảng cho pháp luật về hợp đồng nói chung, điều chỉnh các quan hệ hợp đồng được xác lập trên nguyên tắc bình đẳng, tự nguyện, tự thỏa thuận và tự chịu trách nhiệm.
Trong điều kiện nền kinh tế thị trường Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng với kinh tế quốc tế thì các giao dịch dân sự, thương mại được xem như một công cụ hữu hiệu giúp các chủ thể tìm kiếm được lợi ích của mình. Một nền kinh tế năng động luôn chứa đựng những yếu tố rủi ro và việc nhận biết chúng, khắc phục và ngăn chặn những rủi ro ngay từ chính những giao dịch được kí kết là một cách làm khôn ngoan và chủ động mà các nhà làm luật đã dự phòng thông qua việc thiết kế qui định pháp luật về các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự. Các biện pháp này được qui định ngay trong mục 5, Chương 7, phần thứ 3 của BLDS 2005 và được cụ thể hóa trong Nghị định 163/ 2006/NĐ- CP ngày 29/ 12/ 2006 của Chính phủ về giao dịch bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự. Đó là, biện pháp cầm cố tài sản, thế chấp tài sản, đặt cọc, kí cược, kí quĩ, bảo lãnh, tín chấp- là các biện pháp dự phòng cho các bên chủ thể thỏa thuận để bảo đảm lợi ích của bên có quyền bằng cách cho phép bên có quyền được xử lí những tài sản thuộc sở hữu của bên có nghĩa vụ, để khấu trừ giá trị nghĩa vụ trong trường hợp nghĩa vụ đó bị vi phạm. Với mục đích nâng cao ý thức thực hiện nghĩa vụ đúng và đầy đủ của bên có nghĩa vụ, giúp bên có quyền luôn ở thế chủ động trong việc bảo vệ lợi ích của mình trong các giao dịch đã kí.
Thực tế đời sống cho thấy, đã có không ít những cuộc tranh chấp diễn ra giữa các bên có quyền và bên có nghĩa vụ về việc một tài sản dùng để thực hiện nhiều nghĩa vụ dân sự. Đây là, vấn đề nhức nhối của những người làm công tác xét xử cũng như của những người trong cuộc. Sau đây, là ba vụ việc xảy ra trên thực tế mà nhóm D2-2 đã tìm hiểu được:
