<p>
“ Như bà nội trợ, không được tiêu quá số tiền có trong túi. Quốc gia cũng vậy, không được tiêu quá số tiền thu được.”
( Nguyên tổng thống Pháp G. Doumerque, khi tóm tắt lý thuyết cổ điển về cân bằng ngân sách “mỗi năm số thu phải ngang với số chi.”).
Theo PGS.TS. Trần Đình Ty thì tài chính nhà nước gồm tài chính công và tài chính các doanh nghiệp nhà nước. Nói cách khác, tài chính công là bộ phận nhà nước gắn liền với các hoạt động thuộc chức năng quản lí, điều hành, phục vụ của nhà nước. Tài chính công bao gồm các bộ phận sau :
Ngân sách nhà nước
Ngân hàng nhà nước
Dự trữ nhà nước
Tài chính các cơ quan hành chính nhà nước
Tài chính các đơn vị sự nghiệp nhà nước.
Nếu nói tài chính công là một bộ phận và là bộ phận rất quan trọng của tài chính nhà nước, thì ngân sách nhà nước là bộ phận cơ bản, cốt lõi nhất của tài chính công. Ngân sách nhà nước là công cụ tài chính quan trọng nhất để cung ứng nguồn tài chính cho các hoạt động của bộ máy nhà nước từ WT đến địa phương. Ở nước ta, hầu như nguồn ngân sách nhà nước là nguồn duy nhất để phục vụ cho hoạt động của bộ máy nhà nước từ cơ quan lập pháp, cơ quan hành pháp, cơ quan tư pháp, cơ quan hành chính hơn thế nữa, ngân sách nhà nước còn cung ứng nguồn tài chính cho Đảng lãnh đạo hoạt động, tài trợ cho các tổ chức xã hội mà nguồn tài chính của các tổ chức này không đảm bảo. Ngân sách nhà nước là dự toán hàng năm về toàn bộ nguồn tài chính được huy động cho nhà nước, ngân sách nhà nước là tiềm lực tài chính, là sức mạnh của nhà nước. Như vậy, ngân sách nhà nước đóng vai trò vô cùng quan trọng chi phối mọi hoạt động của nhà nước. Nhà nước là chủ thể chính quản lý ngân sách nhà nước.
Trong tác phẩm “ Nguồn gốc của gia đình, của chế độ tư hữu, của nhà nước”, Ăng – ghen đã chỉ ra rằng “ nhà nước là sản phẩm của đấu tranh giai cấp. Nhà nước xuất hiện với tư cách là quyền lực công, đứng ra quản lý, duy trì và phát triển đất nước. Để làm được điều này nhà nước cần nguồn lực tài chính. Bằng quyền lực của mình, nhà nước quy định các khoản thuế bắt buộc các tổ chức dân cư đóng góp, bên cạnh đó là các khoản thu khác như phí, lệ phí, bán tài sản trong nước, vay nợ trong và ngoài nước tạo nên các khoản thu của nhà nước. Đồng thời nhà nước cũng có những khoản chi cần thiết về quân sự, nhà tù, công trình công cộng, chi thường xuyên, chi đàu tư phát triển tạo nên các khoản chi của nhà nước. Thu là tiền đề và giới hạn của chi. Do đó, vấn đề cân đối ngân sách nhà nước vô cùng quan trọng. Nếu tổng thu ngân sách nhà nước lớn hơn hoặc bằng với tổng chi thì đó là kết quả thật lí tưởng. Ngân sách sẽ thặng dư được sử dụng để chi đầu tư phát triển hoặc tăng dự trữ tài chính và không được sử dụng để chi thường xuyên. . Điều gì sẽ xảy ra khi tổng các khoản chi của nhà nước lớn hơn tổng các khoản thu? Lúc đó, bội chi ngân sách sẽ xuất hiện. Tình trạng bội chi xuất hiện sẽ kéo theo sự bùng nổ lạm phát và gây nên khủng hoảng nền kinh tế. Vậy, bội chi ngân sách nhà nước là gì? Nguyên nhân và giải pháp để khắc phục bội chi như thế nào? Trong phạm vi đề tài, chúng tôi sẽ lần lượt làm rõ những câu hỏi trên.
</p>
