Xã hội Việt Nam vào giai đoạn cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ
XIX, thời kỳ cuối Lê sang Nguyễn, là một xã hội phong kiến, rối ren,
mục nát. Trong hoàn cảnh ấy văn học lại phát triển mạnh mẽ. Có thể
coi đây là thời kỳ huy hoàng của nền văn học nước nhà. Giai đoạn này
đã cho ra đời nhiều tác phẩm văn học tiêu biểu, là những tài liệu quý có
giá trị cho việc nghiên cứu lịch sử, văn hóa, xã hội và cả ngôn ngữ
Việt thời kỳ này. Tiêu biểu hơn tất cả là Truyện Kiều của Nguyễn Du.
Với ngôn ngữ Việt, chữ viết Việt, cách nói, cách viết của người Việt,
Nguyễn Du đã tạo ra một tác phẩm vĩ đại cho dân tộc Việt Nam.
Mở đầu của quyển “Từ điển Truyện Kiều” của mình, cụ Đào Duy
Anh đã viết “Trong lịch sử ngôn ngữ và lịch sử văn học Việt Nam, nếu
Nguyễn Trãi với Quốc âm thi tập là người đặt nền móng cho ngôn ngữ
văn học dân tộc thì Nguyễn Du với Truyện Kiều lại là người đặt nền
móng cho ngôn ngữ văn học hiện đại của nước ta. Với Truyện Kiều của
Nguyễn Du, có thể nói rằng ngôn ngữ văn học Việt Nam đã trải qua một
cuộc thay đổi về chất và đã tỏ rõ khả năng đầy đủ và sâu sắc của nó”.
