<p>
Theo đề án phát triển nuôi cá rô phi giai đoạn 2003 – 2010 của Bộ Thủy sản,
mục tiêu đến năm 2010 nhằm tăng diện tích nuôi lên 10.000 ha, 1 triệu m
lồng, sản
lượng 200.000 tấn với giá trị xuất khẩu đạt 150 triệu USD. Trong chương trình phát
triển nuôi trồng thủy sản thời kỳ 1999 – 2010, Bộ Thủy sản đã xếp cá rô phi vào vị trí
hàng đầu trong các loài thủy hải sản nuôi (Trích bởi Nguyễn Thị Ngọc Bích, 2005).
Trên thế giới, hiện nay cá rô phi nuôi xếp vị trí thứ ba về sản lượng, đạt
1.374.239 tấn vào năm 2002, có giá trị 1.706.538.200 USD (năm 2000), dự đoán trong vài năm tới sản lượng cá rô phi
nuôi sẽ đạt vị trí hàng đầu. Những thành quả đạt được và mục tiêu phấn đấu của nghề
nuôi cá rô phi rất hứa hẹn nhưng cũng đặt ra nhiều vấn đề cần được giải quyết thỏa
đáng.
Một trong số những vấn đề đó là bệnh trên cá nuôi. Song song với sự mở rộng
quy mô và áp dụng nhiều mô hình nuôi tiên tiến để nâng cao năng suất là sự gia tăng
về bệnh. Bệnh là một trong những nguyên nhân chính kìm hãm sự phát triển nghề nuôi
thủy sản hiện nay. Từ khi bắt đầu nghề nuôi thủy sản thâm canh, việc kiểm soát bệnh
dựa chủ yếu vào các biện pháp hóa trị liệu. Tuy nhiên các biện pháp này bộc lộ nhiều
nhược điểm. Điều này dẫn đến các áp lực từ phía người tiêu dùng, các tổ chức chính
phủ và môi trường về nhu cầu được hưởng thụ các sản phẩm nuôi trồng an toàn về mặt
vệ sinh thực phẩm và môi trường bảo đảm sản xuất bền vững. Trước các thực tế đó,
việc dùng vaccine để kiểm soát bệnh là một sự lựa chọn đúng đắn. Nghiên cứu vaccine
dùng trong thủy sản là sự kế thừa hợp lí nghiên cứu vaccine dùng trong chăn nuôi và
chăm sóc sức khỏe con người.
Bệnh do vi khuẩn Streptococcus sp. được báo cáo đầu tiên tại Nhật Bản vào
năm 1958 trên loài cá hồi nuôi (Hoshina và ctv., 1958; trích bởi Yanong và Floyd,
2001) . Bệnh có tỉ lệ chết cao, có thể lên tới 100% trong vòng vài ngày phát bệnh.
Hiện nay, bệnh do vi khuẩn Streptococcus sp. đã được phát hiện trên nhiều đối tượng
nuôi và tại nhiều nơi trên khắp thế giới: Viễn Đông, Hoa Kỳ, Nam Phi, Trung Mỹ,
Nhật, Israel, .
Hiện nay trên thế giới có nhiều công trình nghiên cứu về khả năng đáp ứng
miễn dịch của cá đối với vi khuẩn Streptococcus sp. cũng như vaccine phòng bệnh
trên. Một số công trình đó như: Alkhlaghi và ctv.(1996) nghiên cứu cách cấp vaccine
dạng FKC có thêm chất bổ trợ; Eldar và ctv.(1997) nghiên cứu về thời gian tạo đáp
ứng miễn dịch sau khi cấp vaccine ở cá hồi đạt tới 4 tháng; Eldar và ctv. (1995),
Bercovier và ctv. (1997) nghiên cứu hiệu lực của vaccine phòng Streptococcus
difficile; Bunch và Bejerano (1997) nghiên cứu các ảnh hưởng của các yếu tố môi
trường lên sự nhạy cảm của cá rô phi lai do Streptococcus sp.; các công trình nghiên
cứu của nhóm các nhà khoa học tại phòng thí nghiệm nghiên cứu sức khỏe động vật
thủy, Bộ nông nghiệp Hoa Kỳ ( Aquatic Animal Health Research Laboratary, ARS,
USDA) gồm: Shoemaker C.A., Klesius P. H., Evans J. J. Họ đã lấy bằng sáng chế về
vaccine phòng bệnh do Streptococcus iniae tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên ở nước ta các công
trình nghiên cứu về bệnh trên cá rô phi chưa nhiều, chỉ có vài công trình nghiên cứu
chủ yếu tập trung vào ký sinh trùng như công trình nghiên cứu của Bùi Quang Tề và
ctv. (1999; trích bởi Võ Văn Tuấn, 2005), và hầu như chưa có hoặc có rất ít công trình
có tầm cỡ nghiên cứu về tác nhân vi khuẩn gây bệnh trên cá rô phi cũng như các công
trình nghiên cứu về vacine và các chế phẩm miễn dịch phòng bệnh cho cá.
Vì vậy để đáp ứng nhu cầu thực tiễn trong việc nuôi và phòng trị bệnh hữu hiệu
, được sự phân công của Bộ môn Công nghệ sinh học, Trường Đại học Nông lâm Tp.
Hồ Chí Minh, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “ Điều chế kháng huyết thanh
thỏ và khảo sát đáp ứng miễn dịch của cá rô phi đỏ đối với vi khuẩn
Streptococcus sp. ”.
</p>
