Trong bộmáy nhà nước nói riêng và trong hệthống chính trịnói
chung ởViệt Nam hiện nay, Tòa án nhân dân (TAND) có một vịtrí đặc biệt
quan trọng. Với những đặc trưng của hoạt động xét xử, hệthống tòa án có khả
năng đem đến cho các bên tranh tụng sựcông bằng, góp phần thiết lập trật tự
xã hội. Tuy nhiên, hoạt động của hệthống tòa án cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ
nếu những nguyên tắc sống còn của hoạt động tốtụng không được bảo đảm.
Khi đó, không những quyền lợi chính đáng của các đương sựkhông được bảo
đảm, mà uy tín của Nhà nước cũng bịgiảm sút.
Trước tình hình trên, tại Hội nghịBan Chấp hành Trung ương lần thứ
ba (khóa VIII), Đảng đã đặt vấn đềtiếp tục đổi mới hoạt động giám sát của
Quốc hội, trong đó có giám sát hoạt động xét xửcủa TAND. Tại kỳhọp thứ
ba, Quốc hội khóa XI năm 2003, Quốc hội đã thông qua Luật hoạt động giám
sát. Đây là đạo luật rất quan trọng, thểchếhóa đường lối của Đảng và cụthể
hóa các quy định của Hiến pháp, các luật vềtổchức bộmáy nhà nước, về
trình tự, thủtục thẩm quyền giám sát của Quốc hội nói chung và hoạt động
xét xửcủa hệthống tòa án nói riêng. Trên cơsở đường lối chủtrương của
Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước, những năm qua công tác giám
sát của Quốc hội đối với công tác xét xửcủa Tòa án đã đạt được những kết
quả đáng khích lệ. Thông qua hoạt động giám sát giúp cho hoạt động xét xử
của Tòa án, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật hơn, tránh được những oan,
sai trong xét xử. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động
giám sát của Quốc hội đối với công tác xét xửcủa TAND cũng còn nhiều bất
cập như: hệthống pháp luật điều chỉnh quan hệnày còn thiếu tính cụthể.
Công tác giám sát còn mang tính thời điểm, không thường xuyên. Kiến thức
pháp luật nói chung và kiến thức pháp luật tốtụng nói riêng của các đại biểu
2
đi giám sát còn hạn chếvà không đồng đều Tất cảnhững điều đó ảnh
hưởng không nhỏ đến hiệu quả, chất lượng đối với công tác giám sát của Quốc
hội đối với hoạt động xét xửcủa TAND. Vì lẽ đó việc nghiên cứu một cách
tương đối toàn diện có hệthống vềgiám sát của Quốc hội đối với hoạt động
xét xửcủa TAND ởViệt Nam là yêu cầu bức xúc, có ý nghĩa lý luận và thực
tiễn sâu sắc.
