Bất cứ quốc gia nào trên thế giới, trong xã hội đều có sự xuất hiện của lợi ích nhóm - đây là tất yếu khách quan, nó ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống xã hội. Không nằm ngoài quy luật chung đó, vấn đề lợi ích nhóm ở nước ta đã và đang trở thành một yếu tố ảnh hưởng đến công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam chủ nghĩa xã hội.
Về bản chất, lợi ích nhóm là sự phản ánh lợi ích chung của nhiều chủ thể đang có nhu cầu tìm kiếm những phương tiện, điều kiện thực hiện những lợi ích cá nhân. Lợi ích nhóm có cả tác động tích cực và tác động tiêu cực đến đời sống kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội.
Lợi ích nhóm tích cực là lợi ích của nhóm phù hợp với lợi ích của cộng đồng, xã hội. Lợi ích nhóm ảnh hưởng tích cực sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo môi trường dân chủ, công bằng, nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thì việc chấp nhận hoạt động của các nhóm lợi ích chính đáng và kịp thời ngăn chặn sự lũng đoạn của các nhóm lợi ích tiêu cực sẽ góp phần xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Lợi ích nhóm tiêu cực là lợi ích của một cộng đồng, có tổ chức hoặc tự phát của những người có cùng chung một số mục đích, cùng chung lợi ích; họ tìm mọi cách tác động đến cơ quan, người có quyền theo hướng có lợi cho nhóm của mình; kết quả mà họ đạt được thường xâm hại tới lợi ích chung của toàn xã hội, làm tha hóa cán bộ, gây mất lòng tin của nhân dân và làm tăng nguy cơ chệch hướng xã hội chủ nghĩa. Có thể nhận thấy, lợi ích nhóm tiêu cực những năm gần đây ngày càng gia tăng và phát triển sâu rộng, quy mô lớn hơn nhiều, có cả những dấu hiệu cho thấy nó đang tác động vào quá trình hoạch định chính sách dẫn đến "tham nhũng chính sách". Đảng ta đã chỉ ra, một số cản trở cơ bản trong phát triển đất nước, trong đó khẳng định ba cản trở lớn nhất là lợi ích nhóm, tư duy nhiệm kỳ và tính cục bộ. Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, vấn đề phòng chống lợi ích nhóm tiêu cực nhằm xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh cũng đã được đặt ra.
Vi mong muốn tìm hiểu thêm về lợi ích nhóm ở Việt Nam, qua những kiến thức được tiếp thu và nghiên cứu học phần Hoạch định và thực thi hính sách công, em xin lựa chọn nội dung "Vấn đề lợi ích nhóm ở Việt Nam - Nguyên nhân và giải pháp khắc phục" làm tiểu luận môn học.
