Thừa kế là sự truyền lại tài sản của người đã chết cho những người khác theo di chúc hoặc theo quy định của pháp luật. Quan hệ thừa kế xuất hiện cùng thời với quan hệ sở hữu và phát triển cùng với sự phát triển của xã hội loài người. Giữa quyền thừa kế và quyền sở hữu có mối liên hệ chặt chẽ với nhau.
Pháp luật về quyền thừa kế là tổng hợp các quan hệ pháp luật điều chỉnh việc chuyển dịch tài sản của người chết cho người khác theo di chúc hoặc theo một trình tự nhất định, đồng thời quy định phạm vi quyền, nghĩa vụ và phương thức bảo vệ các quyền, nghĩa vụ của người thừa kế Hiểu theo nghĩa hẹp, quyền thừa kế chính là các quyền và nghĩa vụ của người để lại thừa kế và người thừa kế.
Pháp luật về thừa kế của nước ta có quá trình hình thành như sau:
- Sắc lệnh ngày 10/10/1945: cho phép tạm thời áp dụng các luật lệ của chế độ cũ, trừ những điều khoản trái với nền độc lập và dân chủ của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
- Sắc lệnh 97 ngày 22/5/1950 quy định vợ chồng có quyền thừa kế của nhau, con trai, và con gái đều có quyền thừa kế di sản của cha mẹ; người thừa kế có quyền nhận hay không nhận di sản thừa kế. Các chủ nợ của người chết không có quyền đòi người thừa kế phải thanh toán nợ nần vượt quá phần di sản mà người đó được nhận.
- Luật hôn nhân gia đình năm 1980 quy định khi tái giá, quyền lợi của người đàn bà goá được bảo đảm, các con đều có quyền lợi và nghĩa vụ ngang nhau trong gia đình và trong thừa kế, không phân biệt con trai, con gái, con trong giá thú, con ngoài giá thú.
- Thông tư số 881/TANDTC ngày 24/7/1981 hướng dẫn giải quyết các tranh chấp về thừa kế.
- Văn bản ngày 30/8/1990 của Hội đồng Nhà nước thông qua pháp lệnh thừa kế. Nghị quyết số 02 ngày 19/10/1990 Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng Pháp lệnh Thừa kế.
- Bộ luật dân sự ngày 28/10/1995 có hiệu lực từ ngày 01/7/1996 là văn bản pháp luật hiện hành quy định về thừa kế thay thế pháp lệnh thừa kế năm 1990 tại phần thứ tư (từ điều 634 đến điều 689) và quy định thêm 7 điều liên quan đến thừa kế quyền sử dụng đất (từ điều 738 đến điều 744).
- Bộ luật dân sự ngày 14/06/2005 là văn bản pháp luật hiện hành quy định về thừa kế tại phần thứ tư (từ điều 631 đến điều 687) và quy định thêm 7 điều liên quan đến thừa kế quyền sử dụng đất (từ điều 733 đến điều 735).
