Cây vải, còn gọi là lệ chi (Litchi chinensis) là loài duy nhất trong chi Litchi thuộc họ
Bồ hòn (Sapindaceae). Vải là loại cây ăn quả thân gỗ vùng nhiệt đới, có nguồn gốc ở miền
nam Trung Quốc, kéo dài về phía nam tới Indonesia và về phía đông tới Philipin.
Ở Việt Nam cây vải được trồng nhiều ở các tỉnh phía Bắc như Hải Dương, Quảng
Ninh, Thái Nguyên ., Bắc Giang là tỉnh có diện tích cây vải lớn nhất toàn quốc. Theo
ngành nông nghiệp tỉnh Bắc Giang, hiện nay cây vải thiều có diện tích trên 40.000 ha,
chiếm hơn 80% tổng diện tích cây ăn quả của tỉnh. Vải thiều được trồng phổ biến trên đất
Bắc Giang nhưng tập trung và chất lượng nổi bật là vải thiều của huyện Lục Ngạn chiếm
21.980 ha, thứ đến là Lục Nam 9330 ha, Yên Thế 7209 ha, Tân Yên 3142 ha. Tuy nhiên,
do vải thiều thường chín đồng loạt và thu hoạch trong một thời gian ngắn nên việc tiêu thụ
vải của bà con nông dân gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó là tình trạng phát triển diện tích
vải thiều một cách ồ ạt khiến cho sản lượng vải thiều sản xuất ra nhiều nhưng tiêu thụ lại
khó khăn. Tình trạng “cung vượt cầu” diễn ra hàng năm khiến cho thu nhập của người trồng
vải thấp, hiệu quả kinh tế của cây vải không cao. Cũng vì nguyên nhân này mà nhiều hộ
nông dân muốn phá bỏ cây vải thiều để thay bằng loại cây trồng khác có hiệu quả kinh tế
cao hơn.
Một hộ nông ở Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang đã có sáng kiến ghép cải tạo nhãn lên gốc
vải thiều với mục đích tận dụng gốc cây vải đã có sẵn để cải tạo giống, chuyển đổi từ vải
sang nhãn mà không mất thời gian trồng mới, một, hai năm sau đã cho thu hoạch. Nhưng
nhiều hộ nông dân đến tham quan học tập để áp dụng thì không thành công. Rõ ràng ghép
nhãn lên gốc vải thiều theo hướng hàng hóa có giá trị kinh tế cao cần phải có những nghiên
cứu kỹ về các mặt như: lựa chọn bộ giống nhãn thích hợp làm mắt ghép, phương pháp ghép,
kỹ thuật chăm sóc cành vải tái sinh làm gốc ghép, chăm sóc vườn nhãn sau ghép cải tạo lên
vải và phòng trừ sâu bệnh hại. Để đáp ứng yêu cầu trên, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã phê
duyệt cho Hội Làm vườn Việt Nam thực hiện đề tài “Nghiên cứu kỹ thuật ghép nhãn lên
vải, duy trì thu nhập hàng năm của người làm vườn tại tỉnh Bắc Giang và Hải Dương”
trong “Chương trình nghiên cứu nông nghiệp hướng tới khách hàng”. Thuộc Dự án khoa
học công nghệ Nông nghiệp vốn vay ADB.
