Trọng tài là một trong các phương thức giải quyết tranh chấp phát sinh trong hoạt động thương mại, đây là phương thức thông qua một thiết chế tài phán do các bên thỏa thuận với nhiều ưu việt, hạn chế được những khó khăn khi giải quyết tranh chấp tại Tòa án công của nhà nước trong các tranh chấp thương mại. Dựa trên nguyên tắc tôn trọng tự do ý chí của các bên, phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài ngày càn được sử dụng phổ biến trong các quan hệ thương mại không chỉ ở phạm vi quốc gia mà ở cả phạm vi quốc tế.
Trọng tài phi chính phủ được hiểu là hình thức giải quyết tranh chấp thông qua hoạt động của các trọng tài viên với tư cách là bên thứ ba độc lập nhằm chấm dứt xung đột bằng việc đưa ra một phán quyết trên cơ sở sự tồn tại của các bên tranh chấp và có hiệu lục bắt buộc đối với các bên.
Trọng tài là một thiết chế dân chủ trong giải quyết tranh chấp thương mại. Theo quy định của Luật trọng tài thương mại năm 2010 thì trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp do các bên thỏa thuận và được tiến hành theo quy định của Luật này (khoản 1 Điều 3). Trọng tài không có thẩm quyền đương nhiên mà chỉ có thẩm quyền giải quyết tranh chấp khi mà các bên có quyền lợi liên quan chỉ định, thẩm quyền của trọng tài được xác lập trên cơ sở của thỏa thuận trọng tài. Thỏa thuận trọng tài là thỏa thuận giữa các bên về việc giải quyết bằng trọng tài tranh chấp có thể phát sinh hoặc đã phát sinh (khoản 2 Điều 3). Điều 16 Luật trọng tài thương mại 2010 cũng quy định về hình thức của thỏa thuận trọng tài, có thể được xác lập dưới hình thức điều khoản trọng tài trong hợp đồng hoặc dưới hình thức thỏa thuận riêng.
Ưu điểm của trọng tài đó là thủ tục tiện lợi, nhanh chóng, thể hiện tính chất đơn giản, linh hoạt mềm dẻo về mặt tố tụng. Phán quyết của trọng tài thường chính xác, có kết quả và có độ tin cậy cao, đảm bảo bí mật và giữ vững uy tín cho các chủ thể tranh chấp. Điều này xuất phát từ quy chế của trọng tài cho phép các bên được quyền thỏa thuận lựa chọn quy tắc tố tụng, chọn trọng tài viên, xét xử kín ; quyết định của trọng tài là chung thẩm, vì vậy việc kháng cáo, kháng nghị về mặt nội dung bị loại trừ. Ngoài ra, với thủ tục tố tụng đơn giản nên chi phí trọng tài ít tốn kém hơn so với chi phí kiện tụng trước tòa án, nhất là trường hợp tranh chấp được giải quyết qua nhiều cấp toàn án.
