Nông nghiệp là một ngành sản xuất vật chất, là một bộ phận cấu thành của nền
kinh tế quốc dân.Trong quá trình sản xuất nông nghiệp, con người không chỉ tạo ra
sản phẩm vật chất cho nhu cầu xã hội mà còn thực hiện sản xuất và tái sản xuất ra
những quan hệ xã hội của chính con người, những quan hệ sản xuất. Những quan hệ
này tạo thành cơ sở kinh tế cho toàn bộ các quan hệ tư tưởng, tinh thần trong nông
nghiệp nông thôn. Nói cách khác, quan hệ sản xuất là các quan hệ kinh tế tạo nên cơ
sở kinh tế cho sự phát triển nông nghiệp trong mối quan hệ biện chứng giữa quan hệ
sản xuất với lực lượng sản xuất và với các quan hệ xã hội khác. Trong kinh tế thị
trường, các quan hệ sản xuất của nông nghiệp không thuần nhất và rất đa dạng do
quan hệ sở hữu là đa dạng. Tất cả mọi loại hình sở hữu, mọi kiểu sở hữu đa dạng
trong nông nghiệp làm cơ sở cho các hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh theo
pháp luật đều được coi là một bộ phận cấu thành của nền nông nghiệp vận hành theo
cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Trong quá trình phát triển
các loại hình sở hữu vừa có vai trò độc lập tương đối, vừa có sự tác động qua lại với
nhau, nương tựa vào nhau và liên kết với nhau, tạo thành nền tảng kinh tế - một hệ
thống kinh tế thống nhất biện chứng của nông nghiệp. Tính thống nhất biện chứng
của toàn bộ hệ thống kinh tế nông nghiệp phù hợp với tính chất và trình độ của lực
lượng sản xuất, là điều kiện cho sự phát triển với tốc độ cao của nông nghiệp trong
từng giai đoạn lịch sử khác nhau.
