1.1 Lý do chọn đề tài.
1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu của đề tài.
Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới. Nông nghiệp đóng góp bình quân 80% tỉ trọng GDP cả nước hằng năm. Phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn gắn với cải thiện đời sống của người nông dân là vấn đề trọng tâm, luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm ưu tiên. Sự nghiệp CNH - HĐH đất nước sẽ không thành công nếu chúng ta không chú trọng công nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn. Cho đến hiện tại, sản xuất nông nghiệp vẫn đang là thế mạnh hàng đầu của nước ta. Vì vậy đẩy mạnh phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững đang là mối quan tâm và ưu tiên hàng đầu trong công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước.
ĐBSCL là một trong hai vùng trọng điểm nông nghiệp của cả nước. Cho đến nay, kinh tế nông nghiệp nơi đây vẫn chưa phát triển đúng tiềm năng của nó. Là vựa lúa của cả nước nhưng đời sống nông dân vẫn còn nhiều khó khăn do sản xuất manh múng, tự phát, thiếu chất lượng. Bên cạnh đó, khả năng ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại vào sản xuất còn thấp.
Trong thời kỳ Việt Nam hội nhập nền kinh tế toàn cầu, sự cạnh tranh diễn ra ngày càng gay gắt. Để có thể cạnh tranh được với nông sản của các nước khác, bản thân những người nông dân phải hợp tác với nhau để sản suất ra sản phẩm đồng nhất, chất lượng cao, sản lượng lớn, giá thành hạ. Vì vậy, sự ra đời của các HTXNN là điều tất yếu.
Ngày 26 tháng 11 năm 2003, Luật HTX sửa đổi đã được Quốc hội khoá XI thông qua tại kỳ họp thứ 4 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1 tháng 7 năm 2004. Luật đã có nhiều thay đổi tích cực so với Luật của năm 1996, tạo ra nhiều thuận lợi và thông thoáng hơn cho các HTX phát triển. Theo Luật, HTX có được khung khổ pháp lý hoàn chỉnh phù hợp hơn với cơ chế thị trường và các chuẩn mực quốc tế.
Sự ra đời và đi vào hoạt động của các HTXNN mang lại nhiều lợi ích cho nông dân và nền kinh tế. Tuy nhiên các HTXNN Việt Nam nói chung, ĐBSCL nói riêng vẫn còn nhiều hạn chế do quy mô nhỏ, vốn nghèo, cơ sở vật chất – kỹ thuật còn nhiều yếu kém. Ngoài ra, năng lực quản lý của cán bộ lãnh đạo chưa cao. Vì vậy, vấn đề đặt ra hiện nay là làm thế nào để hoàn thiện và phát triển hơn nữa các mô hình HTXNN Việt Nam nói chung, ĐBSCL nói riêng. Nằm trong mục tiêu phát triển bền vững kinh tế nông nghiệp vùng trọng điểm ĐBSCL, với trình độ và thời gian có hạn, đề tài “Tình hình hoạt động của các HTXNN tiêu biểu ở ba tỉnh Vĩnh Long – An Giang – Tiền Giang” mong muốn phát hiện những yếu tố tích cực, đồng thời tìm ra những hướng đi mới, cơ bản cho sự phát triển của các HTXNN.
1.1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài.
HTXNN là một thành phần không thể thiếu cho sự phát triển nền kinh tế nông nghiệp Việt Nam, cho đến nay mô hình HTXNN kiểu mới ở ĐBSCL nói chung và ở ba tỉnh Vĩnh Long, An Giang và Tiền Giang nói riêng được hình thành không lâu nên việc tìm ra và khắc phục những hạn chế, hoàn thiện hơn nữa mô hình HTXNN là vấn đề quan trọng.
HTXNN là đại diện cho nông dân, tập hợp những nông dân sản xuất nhỏ lẻ lại với nhau để có thể sản xuất sản phẩm theo tiêu chuẩn chất lượng đồng nhất. Tuy nhiên việc phát triển hơn nữa quy mô cũng như thu hút xã viên cùng tham gia sản xuất vẫn còn hạn chế và cần tìm biện pháp cải thiện.
Việc xây dựng tiêu chuẩn chất lượng quốc tế cho sản phẩm để đáp ứng yêu cầu xuất khẩu cũng đang được các HTXNN và Nhà nước quan tâm. Thực tiễn đạt ra một vấn đề là làm thế nào để nhanh chóng xây dựng tiêu chuẩn chất lượng và thương hiệu riêng cho HTXNN hoặc liên minh HTXNN.
Nước ta đang hội nhập ngày một sâu rộng vào nền kinh tế thế giới. Để phát triển nông nghiệp nói chung và HTXNN cần có các chiến lược và kế hoạch cụ thể. Con người là cốt lõi cho sự thành bại của một doanh nghiệp. HTXNN cũng là một loại hình doanh nghiệp nên vấn đề đầu tư cho việc đào tạo nguồn nhân lực cũng là một vấn đề cần đặt ra để tìm hướng giải quyết.
Tất cả các vấn đề thực tiễn nêu trên sẽ được lần lượt phân tích trong nội dung của đề tài.
