Civil law là hệ thống pháp luật lớn nhất trên thế giới mà nền tảng của nó là luật La Mã cổ đại. Hình thành và phát triển qua hàng ngàn thế kỉ, dòng họ civil law có một nguồn luật phong phú và đa dạng, bao gồm : luật thành văn (statute law), án lệ (case law, judge – made law), tập quán pháp luật (custom), các học thuyết pháp luật (legal doctrine) và các nguyên tắc pháp luật (legal principle)
Trong lịch sử lập pháp của thế giới, án lệ là nguồn chủ yếu và quan trọng của hệ thống pháp luật common law (Anh, Mỹ, Australia, ), nhưng lại chỉ được coi là nguồn thứ yếu nhất trong hệ thống pháp luật civil law (Pháp, Đức, Italy ). Tại các tòa án khu vực Châu Âu lục địa, các Bộ luật và Luật thành văn là nguồn chính thức và quan trọng hàng đầu ở các nước thuộc truyền thống pháp luật dân sự. Khi xem xét mối quan hệ giữa phán quyết của tòa và luật do nhà nước ban hành, chúng ta thấy rõ rằng thẩm phàn chỉ dựa vào luật thành văn hoặc luật đã được hệ thống hóa của thẩm phán trong hệ thống pháp luật dân sự tại tòa án dân sự. Bất kì sự sáng tạo nào của thẩm phán hoặc sáng kiến lập pháp của thẩm phán chỉ được thể hiện trong nội dung ‘giải thích pháp luật’ (legislative intepratation). Theo truyền thống luật Romano-Germanic, nguyên tắc pháp luật phải có nguồn gốc lập pháp hoặc nguồn gốc từ các chính sách của chính phủ. Chính vì vậy, một nguyên tắc nền tảng là tòa án tư pháp không được căn cứ vào các quyết định của tòa án trước đó để làm cơ sở cho phán quyết của mình. Mặc dù về mặt lý luận, Luật thành văn và các Bộ luật vẫn giữ vai trò là nguồn chính trong hệ thống pháp luật thuộc dòng họ Civil law, nhưng án lệ cũng có vai trò và tầm quan trọng riêng ở các nước này.
Trước tiên, chúng ta cần tìm hiểu án lệ (case law) một cách cụ thể như sau:
- Hiểu theo nghĩa rộng, “án lệ” là một hệ thống những quy tắc bất thành văn đã dược công nhận và được hình thành thông qua những các quyết định của tòa án.
- Hiểu theo nghĩa hẹp, “án lệ” là một cách thức sử dụng các nguyên tắc có sẵn như là những căn cứ áp dụng để quyết định các vụ việc sẽ xảy ra trong tương lai. Đây chính là phương pháp điển hình của sự hình thành và phát triển truyền thống pháp luật án lệ.
