Ngày nay, du lịch đang phát triển mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu. Đi du lịch đã
trở thành nhu cầu phổ biến của con người trong đời sống văn hoá - xã hội hiện đại. Ở
nhiều nước, du lịch được coi là ngành kinh tế quan trọng, có đóng góp to lớn trong
nền kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, những nước có du lịch phát triển đều đã nhận ra cái
giá phải trả cho các hoạt động du lịch là không nhỏ, bởi những tác động tiêu cực của
nó đến kinh tế - xã hội và môi trường. Yêu cầu đặt ra cho hoạt động du lịch là phải
hạn chế được những tác động tiêu cực mà nó gây nên, nhằm đảm bảo sự phát triển bền
vững.
DLST là mô hình du lịch có trách nhiệm cao với môi trường và cộng đồng. Nó
đang là xu thế phát triển nhanh chóng và thu hút sự quan tâm nghiên cứu của nhiều
nhà khoa học. Năm 2002, Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) xác định là “năm
DLST” với chủ đề: “DLST: Bí quyết phát triển bền vững”. Điều này, phản ánh sự
quan tâm và công nhận ngày càng tăng của cộng đồng quốc tế đối với DLST trong
việc góp phần vào quá trình phát triển bền vững của nhân loại.
Ở Việt Nam, du lịch mới chỉ phát triển rộng rãi trong vài thập niên gần đây, nên
những tác động tiêu cực của nó đến kinh tế - xã hội và môi trường còn chưa bộc lộ
hết. Vì thế, DLST còn ít được quan tâm và chưa phát triển đúng với bản chất của nó,
mặc dù ở Việt Nam có tiềm năng to lớn cho loại hình du lịch này.
Vườn quốc gia (VQG) Xuân Sơn được thành lập tháng 4/2002. Trong VQG có
tính đa dạng sinh học cao, nhiều phong cảnh đẹp. Nơi đây còn là địa bàn cư trú của
các dân tộc ít người như dân tộc Dao, dân tộc Mường có nhiều nét văn hóa bản địa
độc đáo. Từ khi VQG Xuân Sơn được thành lập đến nay lượng khách du lịch đến đây
ngày một đông. Nhưng việc quy hoạch cho phát triển du lịch ở VQG Xuân Sơn vẫn
còn ở giai đoạn sơ khai. Vấn đề đặt ra cho VQG hiện nay là sớm xây dựng một mô
hình DLST phù hợp để vừa phát triển được du lịch lại vừa bảo tồn được các giá trị tự
nhiên, giá trị văn hóa - nhân văn bản địa, đồng thời góp phần cải thiện đời sống nhân
dân địa phương.
Chính vì những điều trên đây tác giả đã lựa chọn đề tài: “Xác lập cơ sở khoa học
cho việc phát triển du lịch sinh thái ở VQG Xuân Sơn, tỉnh Phú Thọ”
