Môi trường tự nhiên là điều kiện sống vô cùng quan trọng và không thể thiếu của con người. Con người là một phần của giới tự nhiên, muốn tồn tại được con người cần phải thích ứng và hòa hợp với môi trường tự nhiên. Ngày nay, khi môi trường đã trở thành vấn đề của toàn cầu vẫn tồn tại hai quan điểm đối lập nhau: một là tuyệt đối hóa việc bảo vệ môi trường đến mức cực đoan; hai là chỉ quan tâm tới việc tăng trưởng kinh tế mà không cần quan tâm tới môi trường tự nhiên.
Do ảnh hưởng và tác động của Cách mạng Công nghiệp vào đầu thế kỷ XVIII, đặc biệt là cuộc Cách mạng khoa học và công nghệ từ giữa thế kỷ XX cho đến nay, sự phát triển của nền kinh tế thế giới đã có sự thay đổi sâu sắc cả về bề rộng lẫn chiều sâu. Để thoả mãn nhu cầu vật chất ngày càng tăng của mình, con người đã tìm mọi biện pháp để thúc đẩy, mở rộng các hoạt động sản xuất và trong suốt một thời gian dài, tăng trưởng kinh tế trở thành mục tiêu trung tâm, chiếm vị trí ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển của các quốc gia trên thế giới. Theo đó, phạm vi và mức độ tác động của con người vào giới tự nhiên ngày càng gia tăng. Từ việc khai thác vừa đủ cho nhu cầu, con người bắt đầu khai thác tài nguyên một cách ồ ạt dẫn đến sự hủy hoại môi trường tự nhiên. Việc vắt kiệt tài nguyên thiên nhiên khiến cho hàng triệu hecta rừng trên thế giới bị tàn phá, khai thác khoáng sản làm biến đổi bề mặt tự nhiên, môi trường sống của con người và sinh vật, phá hủy môi trường sinh thái hay các khu công nghiệp mọc lên như nấm ở khắp các quốc gia khiến cho bầu khí quyển bị ô nhiễm nghiêm trọng. Hiệu ứng nhà kính, thủng tầng ozôn hay động đất, sóng thần ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống được ví như sự trừng phạt bởi cơn thịnh nộ của tự nhiên giáng xuống nhân loại. Từ một góc độ nào đó ta có thể thấy sự phát triển về kinh tế đem lại những chuyển biến cho xã hội, đánh dấu sự thành công trong việc trinh phục tự nhiên của con người. Tuy nhiên, dưới góc độ sinh thái học chúng ta có thể thấy rằng những thành công đó đang “chống lại” con người.
Trước những bức bách của vấn đề môi trường sinh thái, sự lo ngại về triển vọng phát triển của con người trong hiện tại và tương lai, nhận thức về tự nhiên, về mối quan hệ giữa tự nhiên, xã hội và con người đã có những thay đổi căn bản. Thay vì coi tự nhiên là nguồn của cải vô tận và chỉ biết khai thác từ đó những gì có lợi cho mình như trước đây, con người ngày nay đã nhận ra rằng, tự nhiên là một thể thống nhất và sức chịu đựng của nó trước những tác động của con người không phải là vô hạn, bên cạnh việc sử dụng, khai thác tự nhiên, con người còn phải bảo vệ và cải thiện chất lượng môi trường, phải “chung sống hài hòa” với tự nhiên.
Ở Việt Nam hiện nay, sự phát triển kinh tế cũng là một trong những trọng tâm phát triển đất nước hướng tới sự nghiệp Công nghiệp hóa – hiện đại hóa. Việc phát triển kinh tế chủ yếu tập trung ở các khu vực trọng điểm và đều là các thành phố lớn, các khu đô thị. Bên cạnh đó, nhiều khu vực rừng núi lại gặp nhiều khó khăn trong việc phát triển kinh tế. Nhưng cũng chính những khu vực rừng núi là nơi sinh sống của các dân tộc thiểu số lại có những giá trị văn hóa sinh thái được hình thành từ lâu đời và đang được lưu giữ, trao truyền qua nhiều thế hệ. Các giá trị văn hóa sinh thái này đang chịu tác động mạnh từ nền kinh tế thị trường, khoa học kỹ thuật, hội nhập và đổi mới theo cả hướng tích cự và tiêu cực. Một vấn đề cấp thiết đặt ra đó là phát triển kinh tế, cải thiện đời sống cộng đồng các tộc người thiểu số nhưng vẫn giữ lại các giá trị văn hóa sinh thái quý giá trở thành bài học giáo dục cho sự phát triển kinh tế phải gắn liền với bảo vệ môi trường tự nhiên.
