1.1 Giới thiệu
Cùng với chính sách tài khóa, CSTT giữ một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy
tăng trưởng kinh tế và giải quyết việc làm (Cochrane, 1998; Mishkin, 2002; Berument
& Dincer, 2008). Một sự thay đổi trong lãi suất điều hành của NHTW sẽ có tác động
đến lãi suất thương mại ngắn hạn, dài hạn của hệ thống ngân hàng, và tác động lên các
hoạt động kinh tế. Chẳng hạn, khi lãi suất thương mại ngắn hạn và dài hạn giảm xuống,
các hộ gia đình sẽ sẵn sàng hơn trong việc tiêu dùng các hàng hóa và dịch vụ, các
doanh nghiệp sẽ ở vào vị thế sẵn sàng hơn để thực hiện việc đầu tư nhằm mở rộng các
hoạt động sản xuất kinh doanh. Do đó, các doanh nghiệp cũng sẽ gia tăng việc thuê
mướn nhân công và thúc đẩy sản xuất. Kết quả thông thường là thất nghiệp sẽ giảm đi,
tài sản của các gia đình sẽ gia tăng, và kinh tế sẽ tăng trưởng.
Bên cạnh đó, CSTT cũng có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát lạm phát
(Chowdhury và cộng sự, 1995; Kahn và cộng sự, 2002; Bhuiyan & Lucas, 2007;
Berument & Dincer, 2008). Khi lãi suất giảm, nhu cầu về hàng hóa và dịch vụ gia tăng
có xu hướng thúc đẩy tiền lương và các chi phí khác tăng theo, bởi nhu cầu cao hơn đối
lao động và nguyên liệu, máy móc cần thiết cho sản xuất. Hơn nữa, diễn biến của
CSTT sẽ tạo ra kỳ vọng về cách thức và kết quả mà nền kinh tế sẽ vận hành trong
tương lai, trong đó có kỳ vọng về giá cả và tiền lương, và những kỳ vọng này sẽ tác
động trực tiếp lên lạm phát hiện tại.
Những phân tích trên về vai trò của CSTT đối với thúc đẩy tăng trưởng, giải quyết việc
làm cũng như tác động đến lạm phát chỉ mới xem xét trong điều kiện của một nền kinh
tế đóng. Trong một nền kinh tế mở, mọi thứ không chỉ dừng lại ở đó. CSTT thắt chặt đi
kèm với sự gia tăng lãi suất trong nước không chỉ tác động đến các nhân tố nội địa mà
còn cả những yếu tố ở bên ngoài biên giới quốc gia (Romer, 1993; Rogoff, 2003;
Woodford, 2007; Mishkin, 2009). Sự gia tăng này có thể đem lại cho các nhà đầu tư2
nước ngoài một tỷ lệ lợi nhuận cao hơn khi đầu tư vào các tài sản trong nước. Điều đó
có nghĩa là những tài sản nội địa (theo đồng nội tệ) sẽ hấp dẫn hơn, do đó mà cán cân
vốn sẽ biến động. Kết quả là đồng nội tệ có thể tăng giá, làm giảm giá của hàng nhập
khẩu và tăng giá của hàng xuất khẩu, ảnh hưởng đến cán cân thương mại nói riêng và
cán cân thanh toán nói chung.
