Ung thư gan nguyên phát trong đó ung thư biểu mô tế bào gan
(UTBMTBG) chiếm tỉ lệ từ 85 - 90% là bệnh khá phổ biến. Theo dữ liệu
GLOBOCAN 2012, UTBMTBG đứng hàng thứ 5 ở nam và thứ 9 ở nữ trong
số các bệnh lý ác tính. Hàng năm ước tính có 782,000 trường hợp mới mắc và
746,000 bệnh nhân (BN) tử vong do UTBMTBG. Tại Việt Nam, đây là loại
ung thư đứng hàng thứ 2 về tỉ lệ mắc và hàng đầu về tỉ lệ tử vong [1]. Bệnh
diễn biến nhanh và có tiên lượng xấu nếu không được phát hiện và điều trị
sớm. Hiện nay có nhiều phương pháp điều trị UTBMTBG. Chỉ định phương
pháp điều trị phụ thuộc vào giai đoạn bệnh. Theo khuyến cáo của Hội Gan
mật Hoa Kỳ (American Association for the Study of Liver Diseases -
AASLD) và Hội Gan mật Châu Âu (European Association for the Study of
the Liver - EASL), các khối UTBMTBG ở giai đoạn rất sớm (giai đoạn 0) và
sớm (giai đoạn A) theo phân loại Barcelona (BCLC) sẽ được chỉ định các
phương pháp điều trị triệt để. Ung thư ở giai đoạn trung bình (giai đoạn B)
thích hợp với điều trị nút hóa chất động mạch và ở giai đoạn muộn (giai đoạn
C) khi đã có xâm lấn mạch máu thích hợp với điều trị Sorafenib [2],[3]. Các
phương pháp điều trị triệt để như phẫu thuật, ghép gan hay đốt nhiệt sóng cao
tần (ĐNSCT) có tỉ lệ sống sau 5 năm từ 40 - 70% tuy nhiên chỉ có 30 - 40%
số bệnh nhân UTBMTBG được phát hiện bệnh ở giai đoạn có thể điều trị
bằng các phương pháp này [2]. Phẫu thuật được chỉ định cho giai đoạn rất
sớm ở những BN có chức năng gan tốt, không có bệnh lý kèm theo tuy nhiên
tỉ lệ các trường hợp có khả năng phẫu thuật được thấp do BN thường kèm
theo các bệnh lý gan mạn tính, bệnh lý nội khoa phối hợp hoặc ở giai đoạn
bệnh muộn. Ghép gan là phương pháp điều trị giải quyết được cả ung thư gan
và bệnh lý nền là gan xơ tuy nhiên tỉ lệ BN ghép gan hiện nay ở Việt Nam
còn rất thấp do nguồn tạng ghép ít và chi phí điều trị cao. Chính vì vậy hiện
nay ĐNSCT được coi là một trong những phương pháp điều trị UTBMTBG
cơ bản được nhiều trung tâm trên thế giới áp dụng do có các ưu điểm: kết quả
2
điều trị tương đối tốt, tỉ lệ tai biến thấp, giá thành hợp lý và có thể phát triển
ra nhiều cơ sở y tế. Một phân tích gộp gồm 17 nghiên cứu với 3996 BN đã
chứng minh được hiệu quả của ĐNSCT tương đương như phẫu thuật về thời
gian sống thêm và chất lượng cuộc sống đặc biệt ở nhóm BN giai đoạn rất
sớm hoặc có 2 - 3 khối ≤ 3cm [4]. Ngoài ra, ĐNSCT còn có thể kết hợp với
các phương pháp khác như tiêm cồn, nút mạch và hoặc để điều trị hạ bậc ở
những BN chờ ghép gan. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp điều trị này
phụ thuộc vào một số yếu tố trong đó quan trọng hất là cách thiết kế kim
nhằm tăng hiệu quả điều trị.
Tại Việt Nam, ĐNSCT được áp dụng lần đầu từ năm 2002. Các kết quả
nghiên cứu tại Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện 108 cho thấy đây là phương
pháp thích hợp với những BN giai đoạn sớm không có chỉ định phẫu thuật với
ưu điểm là ít xâm lấn, thời gian nằm viện ngắn, sự hồi phục của BN nhanh
[5],[6]. Tuy nhiên hiện hầu hết các cơ sở y tế trong cả nước sử dụng kim đơn
cực cho tất cả các khối u có kích thước khác nhau. Từ tháng 10 năm 2011, tại
khoa Tiêu hóa bệnh viện Bạch Mai triển khai kĩ thuật điều trị UTBMTBG
bằng ĐNSCT sử dụng các loại kim được thiết kế phù hợp với kích thước khối
u bao gồm cả kim đơn cực và kim chùm nhiều đầu đốt. Theo hiểu biết của
chúng tôi hiện nay ở Việt Nam hiện chưa có nghiên cứu nào đánh giá đầy đủ
hiệu quả điều trị và đặc điểm kỹ thuật của phương pháp. Vì vậy, chúng tôi
tiến hành đề tài “Đánh giá kết quả điều trị ung thư biểu mô tế bào gan
bằng đốt nhiệt sóng cao tần với các loại kim được lựa chọn theo kích
thước khối u” với hai mục tiêu sau:
1. Đánh giá kết quả điều trị ung thư biểu mô tế bào gan bằng đốt nhiệt
sóng cao tần với các loại kim được lựa chọn theo kích thước khối u
dưới sự hướng dẫn của siêu âm.
2. Xác định ưu nhược điểm và độ an toàn của phương pháp đốt nhiệt
sóng cao tần với các loại kim được lựa chọn theo kích thước khối u
dưới sự hướng dẫn của siêu âm.
