Trong những năm đầu của thế kỷ XXI, mặc dù xu hướng tự do hóa và
toàn cầu hóa vẫn được tiếp tục nhưng có những trở ngại không nhỏ. Chủ
nghĩa bảo hộ nổi lên ở một số khu vực. Bên cạnh đó, thế giới xuất hiện một số
sự kiện quan trọng có thể làm thay đổi trật tự kinh tế thế giới vốn tồn tại trong
mấy thập niên qua. Cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc chưa có hồi
kết; Liên minh châu Âu (EU) bị chia rẽ hơn sau tiến trình Brexit, xung đột
Nga và Ucraine làm trật tự châu Âu đang thay đổi . Trung tâm kinh tế toàn
cầu đang có xu hướng dịch chuyển sang khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.
Những tình huống đó làm cho môi trường đầu tư bị tác động đáng kể. Các tập
đoàn kinh tế có đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vì thế đang có những điều
chỉnh cần thiết trên qui mô toàn cầu. Đây là cơ hội cho các quốc gia mới nổi
dòng vốn dòng đầu tư đang được cơ cấu lại này.
Kể từ khi Đổi mới, Việt Nam đã tích cực hội nhập với kinh tế thế giới và
hội nhập trở thành một yếu tố quan trọng cho kết quả tăng trưởng khá cao
trong suốt một thời gian dài. Việt Nam đã tham gia ký kết nhiều hiệp định
thương mại song phương, đa phương, đặc biệt là các Hiệp định Đối tác Toàn
diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định thương mại tự
do Việt Nam - EU (EVFTA), Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Anh
(UKVTFA) là các FTAs thế hệ mới đang đem lại cơ hội mới cho dòng vốn
thêm FDI. Bên cạnh các chính sách và chương trình tạo thuận lợi hóa môi
trường đầu tư Việt Nam đã đảm bảo được một môi trường ổn định về kinh tế
vĩ mô và ổn định về chính trị, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư nước ngoài.
Đặc biệt Việt Nam đã thích ứng tốt trong việc kiểm soát dịch bệnh Covid-19,
tạo ra lợi thế không nh trong cạnh tranh dòng vốn FDI ở khu vực. Trong2
năm 2021, vốn đăng ký FDI đạt 31,15 tỷ USD, tăng 9,2%, vốn thực hiện đạt
19,74 tỷ USD. Việt Nam là nước tiếp nhận nguồn vốn FDI lớn thứ 3 trong
khu vực và là một trong số nước ASEAN vẫn duy trì được tăng trưởng dòng
vốn FDI ổn định qua nhiều năm. Khu vực FDI cho đến 2021 đã chiếm khoảng
25% tổng vốn đầu tư xã hội, 55% tổng giá trị sản xuất công nghiệp. Các
doanh nghiệp FDI chiếm hơn 70% kim ngạch xuất khẩu, góp phần chuyển đổi
cơ cấu hàng xuất khẩu từ nguyên liệu thô, khoáng sản sang công nghiệp chế
biến, chế tạo có giá trị gia tăng cao.
