Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu hƣớng tới: (i) Luận giải cơ sở lý luận và thực tiễn về liên kết trong sản
xuất và tiêu thụ gỗ nguyên liệu; (ii) Đánh giá thực trạng liên kết trong sản xuất và tiêu
thụ gỗ nguyên liệu tại Tuyên Quang trong thời gian qua; (iii) Phân tích các yếu tố ảnh
hƣởng đến liên kết trong sản xuất và tiêu thụ gỗ nguyên liệu tại Tuyên Quang trong thời
gian qua; (iv) Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cƣờng liên kết trong sản xuất và tiêu thụ
gỗ nguyên liệu tại Tuyên Quang trong thời gian tới.
Phƣơng pháp nghiên cứu
Nghiên cứu thu thập số liệu tại 03 huyện trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang bao gồm
Yên Sơn, Sơn Dƣơng và Hàm Yên; Điều tra 390 hộ trồng rừng bao gồm cả hộ liên kết
và không liên kết; Nghiên cứu sử dụng phƣơng pháp thảo luận nhóm, tham vấn công ty,
doanh nghiệp chế biến gỗ tham gia liên kết với hộ, lãnh đạo và cán bộ địa phƣơng. Các
phƣơng pháp phân tích đƣợc nghiên cứu sử dụng kết hợp bao gồm: thống kê mô tả,
thống kê so sánh, phân tích hiệu quả sản xuất, phân tích tài chính, mô hình logit để phân
tích thực trạng các hình thức liên kết và đề xuất các giải pháp tăng cƣờng liên kết trong
sản xuất và tiêu thụ gỗ nguyên liệu trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang.
Kết quả chính và kết luận
Liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ gỗ nguyên liệu là sự thỏa thuận hợp tác giữa
ngƣời trồng rừng và doanh nghiệp chế biến nhằm xây dựng vùng nguyên liệu và cung cấp
ổn định gỗ nguyên liệu phục vụ cho nhu cầu sản xuất và chế biến gỗ của doanh nghiệp.
Liên kết có đặc điểm về tiêu chuẩn sản phẩm liên kết; mối quan hệ liên kết là mối quan hệ
bất cân xứng và liên kết mang tính xã hội sâu sắc. Liên kết đƣợc biểu hiện dƣới 3 hình
thức chính thống: liên kết trực tiếp, liên kết qua trung gian và liên kết hạt nhân trung tâm.
Việc lựa chọn hình thức liên kết để áp dụng tùy thuộc vào điều kiện thực tế về nguồn lực
và đặc điểm của từng hình thức tổ chức kinh doanh của các chủ thể ở từng nơi.
Các hình thức liên kết trong sản xuất và tiêu thụ gỗ nguyên liệu chủ yếu đang thựcxii
hiện tại Tuyên Quang bao gồm: hình thức tập trung trực tiếp giữa Công ty Cổ phần giấy
An Hòa với các hộ dân trong vùng nguyên liệu; hình thức trung gian giữa Công ty Cổ
phần Woodsland Tuyên Quang và các hộ trồng rừng có chứng chỉ FSC; và hình thức hạt
nhân trung tâm giữa Công ty Lâm nghiệp Hàm Yên với các hộ dân trong khu vực. Nội
dung liên kết tập trung vào tiêu thụ gỗ sau khai thác, hỗ trợ kỹ thuật trồng, chăm sóc và
bảo vệ rừng, hỗ trợ các vật tƣ đầu vào cần thiết và chia sẻ thông tin. Liên kết giữa Công ty
Cổ phần Woodsland Tuyên Quang với các hộ trồng rừng nhằm tạo vùng nguyên liệu có
chứng chỉ FSC đáp ứng đƣợc các yêu cầu về quản lý rừng bền vững. Liên kết hạt nhân
trung tâm do bị giới hạn diện tích đất nên hạn chế về khả năng nhân rộng. Liên kết giữa
Công ty Cổ phần giấy An Hòa với các hộ còn lỏng lẻo trong cơ chế liên kết tại khâu thu
mua nên mức độ bền vững không cao. Các hộ tham gia liên kết đều cho hiệu quả kinh tế
từ trồng rừng cao hơn các hộ thông thƣờng. Lợi ích từ liên kết đem lại cho các hộ là: nâng
cao kiến thức trồng rừng, thay đổi phƣơng thức trồng rừng truyền thống, tiêu thụ gỗ ổn
định, giảm thiểu rủi ro trong sản xuất.
Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển liên kết trong sản xuất và tiệu thụ GNL tại
Tuyên Quang bao gồm: 1) Các yếu tố thuộc về các hộ dân nhƣ: diện tích rừng trồng, tham
gia các tổ chức xã hội, thu nhập từ lâm nghiệp, nhận biết về liên kết, đƣợc tập huấn, nguồn
thông tin hộ tiếp nhận về liên kết, chính sách hỗ trợ hộ đƣợc tiếp cận là những yếu tố ảnh
hƣởng đến khả năng tham gia vào liên kết của hộ; 2) Các yếu tố thuộc về phía công ty nhƣ:
quy mô sản xuất, nguồn nhân lực tiềm lực tài chính, năng lực nghiên cứu và phát triển thị
trƣờng; 3) Các yếu tố thuộc về chính sách bao gồm: các chính sách về đất đai, chính sách về
hỗ trợ và phát triển trồng rừng và các chính sách về khuyến khích, hỗ trợ phát triển liên kết.
Để tăng cƣờng liên kết trong sản xuất và tiêu thụ gỗ nguyên liệu tại Tuyên Quang,
cần thực hiện đồng bộ các giải pháp: i) Tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của hộ
về liên kết và phát triển rừng trồng; ii) Nâng cao năng lực nghiên cứu và phát triển thị
trƣờng của doanh nghiệp; iii) Tăng cƣờng các chính sách hỗ trợ phát triển liên kết giữa sản
xuất và tiêu thụ gỗ nguyên liệu; iv) Hoàn thiện các hình thức liên kết giữa sản xuất và tiêu
thụ gỗ nguyên liệu.
