Từ năm 1986 ñến nay, ngành Thuỷ sản Việt Nam ñã ñạtñược những thành
tựu to lớn trên tất cả các lĩnh vực: khai thác, nuôi trồng, chế biến thương mại và
xuất khẩu. Tỷ lệ ñóng góp của ngành Thuỷ sản trong GDP của nền kinh tế chiếm
3,95%. Tốc ñộ tăng trưởng bình quân ñạt 8,03%/năm về tổng sản lượng thuỷ sản,
18,59%/năm về giá trị xuất khẩu thuỷ sản. Việt Nam ñã vào danh sách 10 nước
ñứng ñầu thế giới về giá trị xuất khẩu thuỷ sản [40].
Thuỷ sản là một trong những ngành hàng xuất khẩu chiếm tỷ trọng lớn của
kinh tế Việt Nam (ñứng vị trí thứ tư về kim ngạch xuất khẩu, sau dầu thô, da giầy
và dệt may); góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, bảo ñảm an sinh xã
hội, tham gia tích cực vào chương trình xoá ñói, giảm nghèo ở nông thôn. Ngành
Thuỷ sản có ñóng góp ñáng kể vào sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của ñất nước
và quá trình công nghiệp hoá, hiện ñại hoá.
Sản phẩm thuỷ sản xuất khẩu của Việt Nam ñã ñáp ứngñược các nhu cầu ña
dạng của người tiêu dùng thế giới, ñặc biệt là các nước có thị trường lớn và yêu cầu
cao về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm như Mỹ,EU, Nhật Bản, Hàn Quốc.
Tăng trưởng xuất khẩu thuỷ sản ñã ñạt ñược tốc ñộ cao, ñem lại nguồn thu ngoại tệ
không nhỏ cho quốc gia [40].
Tuy nhiên, nhìn nhận một cách thực tế, ñối tượng nuôi trồng thuỷ sản vẫn
chưa ña dạng, chủ yếu là nuôi tôm sú và cá tra (chiếm tỷ trọng khoảng 60-65%
trong tổng sản lượng nuôi trồng thuỷ sản). Diện tích nuôi trồng thủy sản quảng canh
và quảng canh cải tiến chiếm tỷ lệ lớn là 93% trongtổng diện tích mặt nước nuôi
[10]. Tỷ trọng về sản lượng của sản phẩm giá trị gia tăng chỉ chiếm khoảng 35%
trong tổng sản lượng thủy sản xuất khẩu. Tổng số phương tiện khai thác thủy sản có
công suất trên 90 CV tăng bình quân là 13%/năm (giai ñoạn 2001-2008) nhưng
năng suất ñánh bắt bình quân trên một ñơn vị công suất khai thác lại có xu hướng
giảm [40]. Thực tế cho thấy nguồn lợi thủy sản ñangngày càng cạn kiệt. Dịch bệnh
10
và tình trạng ô nhiễm môi trường nuôi xảy ra thườngxuyên. ðời sống của ngư dân
vẫn còn nhiều khó khăn. Cơ cấu nghề nghiệp trong ngành thủy sản chưa hợp lý;
Những vấn ñề trên cho thấy chất lượng tăng trưởng ngành Thủy sản chưa cao, thiếu
bền vững.
Bối cảnh trong nước và quốc tế ñang ñặt ra cho ngành Thuỷ sản những cơ
hội và thách thức mới. ðể có thể tiếp tục phát triển ñòi hỏi ngành Thuỷ sản phải
nâng cao chất lượng tăng trưởng. Do ñó, tác giả chọn vấn ñề nghiên cứu: "Nâng
cao chất lượng tăng trưởng ngành Thủy sản Việt Nam" làm ñề tài luận án tiến sĩ
kinh tế.
