<p>
U não thất bên là những khối u nằm ở các vị trí khác nhau của não thất
bên như thùy trán, đỉnh, thái dương, chẩm., hoặc u phát triển từ tổ chức não
xung quanh mà có 2/3 khối u nằm trong não thất bên. U tương đối hiếm gặp,
với tần suất dao động từ 0,8-1,6% [1],[2]. Phần lớn u là lành tính hoặc có độ
ác tính thấp, phát triển trực tiếp trong não thất bên hoặc từ bên ngoài xâm lấn
vào [3],[4],[5]. Các loại hay gặp nhất trong u não thất bên là: u màng não, u tế
bào thần kinh trung ương, u màng não thất, u thần kinh đệm ít nhánh, u đám
rối mạch mạc và u tế bào hình sao [2],[6],[7].
U não thất bên gặp ở mọi lứa tuổi nhưng hay gặp hơn ở trẻ em. Về lâm
sàng, u có nhiều đặc điểm khác với u ở các vị trí khác [8]. U thường tiến triển
chậm và không có triệu chứng đặc hiệu. Giai đoạn đầu, triệu chứng thường
chỉ là những đợt nhức đầu sau đó tự khỏi, không có dấu hiệu thần kinh khu
trú, hoặc nếu có thì xuất hiện rất muộn khi u đã to và chèn ép vào đường dẫn
dịch não-tủy, gây tăng áp lực trong sọ [2],[6]. Vì vậy, u thường được phát
hiện muộn, đôi khi phải phẫu thuật cấp cứu [9],[10].
Với sự phát triển của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như chụp cắt
lớp vi tính, chụp mạch máu và đặc biệt là chụp cộng hưởng từ, việc chẩn đoán
u não thất bên tương đối dễ dàng và có độ chính xác cao,.[11],[12]. Tuy nhiên,
việc lấy u triệt để vẫn còn là một thách thức với phẫu thuật viên do não thất
bên nằm sâu trong các bán cầu đại não, có nhiều mạch máu nuôi dưỡng và
liên quan đến các vùng chức năng thần kinh quan trọng, gây khó khăn hơn cho
việc lấy bỏ u so với các vị trí khác [13],[14]. Vi phẫu thuật là phương pháp
điều trị được lựa chọn với mục đích là lấy bỏ khối u, hạn chế biến chứng,
phục hồi chức năng thần kinh bình thường, đồng thời xác định đặc điểm mô
bệnh học của u. Dưới kính vi phẫu, các cấu trúc thần kinh và mạch máu được
thấy rõ ràng và chính xác hơn, việc bóc tách và bảo tồn chúng sẽ tốt hơn, nhờ
đó mà kết quả phẫu thuật cũng được cải thiện hơn [15],[16].
Từ trước đến nay, việc chẩn đoán và điều trị u não thất bên luôn là vấn
đề thời sự thu hút sự quan tâm của các chuyên gia phẫu thuật thần kinh, chẩn
đoán hình ảnh, ung thư, Các nghiên cứu về thời điểm mổ, chọn đường mổ
tối ưu để lấy toàn bộ u, hạn chế biến chứng, cải thiện và kéo dài thời gian
sống sau phẫu thuật, đã và đang được tiến hành và đề cập nhiều trong các
hội nghị khoa học về phẫu thuật thần kinh trên thế giới [6],[8],[10],[16],
[17],[18].
Ở Việt Nam, trong vòng mười năm trở lại đây, nhờ có sự phát triển và
áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật như phẫu thuật nội soi, phẫu thuật dưới
kính vi phẫu, kính vi phẫu có sự trợ giúp của nội soi, phẫu thuật có hệ thống
định vị thần kinh, dao gamma (Gamma knife, Ciber knife), việc điều trị
phẫu thuật các khối u nằm trong não thất bên đã trở nên dễ dàng và hiệu quả
hơn. Song việc nghiên cứu một cách hệ thống về lâm sàng, chẩn đoán và điều
trị u não thất bên vẫn chưa được đề cập nhiều ở Việt Nam. Bên cạnh đó, vẫn
còn nhiều quan điểm chưa thống nhất về phương pháp điều trị như: chỉ sinh
thiết và xạ trị, phẫu thuật lấy u kết hợp xạ trị, hay hóa liệu pháp chọn lọc.
Xuất phát từ thực tế trên, chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu nhằm
các mục tiêu sau:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh u não thất bên.
2. Đánh giá kết quả điều trị vi phẫu thuật u não thất bên.
3. Phân tích một số yếu tố liên quan đến kết quả phẫu thuật.
</p>
