Bệnh Mucopolysaccharide (MPS) là một nhóm bệnh rối loạn chuyển
hóa hiếm gặp trên thế giới do thiếu hụt enzym của lysosom cần thiết để giáng
hóa glycosaminoglycans (GAGs). Bệnh được chia thành nhiều thể phụ thuộc
enzym thiếu hụt. Bệnh gây tổn thương đa cơ quan và tiến triển nặng dần dẫn
đến tàn phế hoặc tử vong sớm trước 10 tuổi [1],[2].
Đây là bệnh hiếm gặp với tần suất mắc trên thế giới là khoảng 1,81 đến
4,5/100000 trẻ sơ sinh sống [1]. Bệnh hiếm gặp nên dễ bị bỏ sót, các triệu
chứng không đặc hiệu nên khó chẩn đoán, bệnh nhân thường bị chẩn đoán
muộn. Để chẩn đoán xác định thể bệnh không thể dựa vào các xét nghiệm
thông thường mà phải dựa vào các xét nghiệm kỹ thuật cao như đo nồng độ
GAGs nước tiểu, xét nghiệm hoạt độ enzym trong máu, phân tích phân tử để
xác định đột biến gen gây bệnh. Những xét nghiệm đó hiện nay ở Việt Nam
chưa làm được, do đó khi được chẩn đoán xác định thì bệnh nhân đã có nhiều
di chứng nặng nề ở tất cả các cơ quan của cơ thể [3],[4].
Bệnh di truyền lặn trên nhiễm sắc thể thường trừ thể MPS II là di
truyền lặn trên nhiễm sắc thể giới tính X [2],[3].
Trên thế giới hiện nay điều trị MPS đã có nhiều tiến bộ. Các liệu pháp
điều trị mới hiện đang được áp dụng tùy theo từng thể bệnh bao gồm: ghép tế
bào gốc tạo máu, enzym thay thế, liệu pháp gen, liệu pháp giảm cơ chất, liệu
pháp phân tử nhỏ chaperon và điều trị triệu chứng trong đó nổi bật là liệu
pháp enzym thay thế và ghép tế bào gốc tạo máu. Tuy nhiên việc điều trị cũng
chỉ có hiệu quả cao với những bệnh nhân được phát hiện bệnh sớm đặc biệt là
bệnh được phát hiện trước 2,5 tuổi [5],[6],[7]. Nếu phát hiện muộn hơn thì các
phương pháp điều trị đều bị hạn chế [8],[9],[10],[11].
Tại Việt Nam bệnh nhân MPS thường được chẩn đoán muộn. Nghiên
cứu về MPS còn rất ít và đều trên một số lượng rất ít bệnh nhân. Tuy nhiên,
tại khoa Nội tiết - Chuyển hóa - Di truyền, Bệnh viện Nhi Trung ương trong
những năm gần đây lượng bệnh nhân MPS ngày càng nhiều với nhiều lứa tuổi
khác nhau. Gánh nặng bệnh tật trên các bệnh nhân, gia đình và xã hội khá nặng
nề. Chúng ta mới bước đầu điều trị liệu pháp enzym thay thế cho 12 bệnh nhân
còn chủ yếu là điều trị triệu chứng, chúng ta chưa sàng lọc trước sinh hoặc sàng
lọc sơ sinh cho bệnh này được nên một số gia đình có nhiều con cùng bị bệnh.
Xuất phát từ thực tế đó, cùng với sự hỗ trợ của đề tài nghị định thư Việt -Mỹ về
bệnh rối loạn chuyển hóa nên đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm
sàng và phát hiện đột biến gen của bệnh Mucopolysaccharide ở trẻ em” được
tiến hành với 2 mục tiêu:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh Mucopolysaccharide
ở trẻ em.
2. Xác định đột biến gen gây bệnh Mucopolysaccharide ở trẻ em được
điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung ương.
