<p>
Rối loạn lipid máu (RLLPM) là yếu tố quan trọng cho việc hình thành
và phát triển của bệnh vữa xơ động mạch (VXĐM), bệnh động mạch vành
(ĐMV), động mạch não. Vữa xơ động mạch gây ra nhiều biến chứng
nghiêm trọng, đe dọa tính mạng như: tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, tai biến
mạch máu não. [1], [2], [3]. Bệnh vữa xơ động mạch và động mạch vành là
nguyên nhân chính gây tử vong ở các nước phát triển và tỷ lệ tử vong ngày
một gia tăng [1].
Ở Mỹ, hàng năm có khoảng 1 triệu người chết về bệnh lý tim mạch,
trong đó tử vong liên quan tới VXĐM chiếm 42,6%. Ở Pháp, mỗi năm có
khoảng 10.000 ca nhồi máu cơ tim và 50.000 ca tử vong liên quan đến
VXĐM. Theo số liệu của Tổ chức Y tế thế giới, năm 2010, Việt Nam có
100.000 người tử vong do bệnh ĐMV (khoảng 300 người tử vong do bệnh
này mỗi ngày) và dự báo đến năm 2020, các bệnh tim mạch, đặc biệt là
VXĐM sẽ trở thành nguyên nhân hàng đầu gánh nặng bệnh tật trên toàn thế
giới [1], [4], [5], [6], [7], [8].
Y học hiện đại (YHHĐ) đã áp dụng nhiều biện pháp để điều trị RLLPM:
chế độ ăn uống, sinh hoạt điều độ, rèn luyện thể lực và dùng thuốc. Có nhiều
nhóm thuốc có tác dụng điều chỉnh RLLPM như các dẫn xuất statin, nhóm
fibrat, acid nicotinic, các chất gắn acid mật,. [6], [9]. Các thuốc trên đều đạt
hiệu quả điều trị tốt nhưng có nhiều tác dụng không mong muốn như gây rối
loạn tiêu hóa, đau đầu, chóng mặt, mất ngủ, suy giảm nhận thức, phản ứng
ngoài da , đặc biệt là gây tăng enzym gan, viêm cơ, tiêu cơ vân và có một tỷ
lệ gây đột biến ảnh hưởng đến quá trình phát triển thai nhi [6], [9], [10]. Bên
cạnh đó, chi phí điều trị bằng các thuốc này còn khá cao, trong khi bệnh
thường phải điều trị dài ngày. Vì thế, một trong những xu hướng hiện nay là
hướng về các thuốc có nguồn gốc tự nhiên, vừa mang lại hiệu quả điều trị,
vừa hạn chế các tác dụng không mong muốn và giảm chi phí điều trị cho
người bệnh [11].
Nhiều nhà khoa học trên thế giới đã và đang nghiên cứu để tìm ra các loại
thuốc có nguồn gốc từ thảo dược để phòng và điều trị RLLPM [11], [12]. Tuy
nhiên, trong xã hội hiện đại, do cuộc sống bận rộn, việc sử dụng các thuốc Y
học cổ truyền (YHCT) dưới dạng thuốc sắc truyền thống không mang lại sự
thuận tiện cho người bệnh. Việc phải tốn nhiều thời gian cũng như công sức
trong quá trình sử dụng đã khiến nhiều người bệnh dù muốn dùng thuốc
YHCT cũng không thể lựa chọn. Để việc sử dụng thuốc YHCT trở nên đơn
giản, thuận lợi hơn, nhiều nghiên cứu đã thành công trong việc chuyển từ
dạng thuốc sắc sang các dạng bào chế khác như dạng viên, chè và đã được
người bệnh đón nhận.
Bài thuốc điều trị RLLPM gồm: Trần bì, Bạch linh, Mộc hương nam, Ngũ
gia bì, Xa tiền tử, Bán hạ chế, Hậu phác nam, Sơn tra và Sinh khương, do
lương y Nguyễn Đình Tích xây dựng dựa trên cơ sở lý luận của YHCT để
điều trị cho bệnh nhân mắc chứng đàm thấp theo YHCT và rối loạn lipid máu
theo YHHĐ [13], [12]. Bài thuốc được dùng dưới dạng thuốc sắc, đã điều trị
cho người bệnh từ năm 2005 và đạt kết quả khả quan. Góp phần hiện đại hóa,
mang lại sự thuận tiện cho người sử dụng, bài thuốc được sản xuất dưới dạng
viên nang và đặt tên là “Lipidan”. Và để đánh giá đầy đủ tác dụng cũng như
độc tính của bài thuốc, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu
độc tính và hiệu quả của viên nang Lipidan trong điều trị hội chứng rối
loạn lipid máu” nhằm 3 mục tiêu sau:
1. Xác định độc tính cấp và độc tính bán trường diễn của viên nang Lipidan.
2. Đánh giá tác dụng của viên nang Lipidan trên mô hình gây rối loạn
lipid máu thực nghiệm.
3. Đánh giá tác dụng của viên nang Lipidan trong điều trị rối loạn lipid
máu ở người bệnh.
</p>
