Rau là một trong những thực phẩm không thểthiếu trong bữa ăn hàng
ngày của người dân. Nghềtrồng rau là nghề lâu ñời, cho hiệu quảkinh tếcao
hơn trồng lúa và một sốcây màu khác. Năm 2005, diện tích trồng rau của
Việt Nam là 635.100 ha, sản lượng ñạt 9,64 triệu tấn. So với năm 2000, năm
2003 diện tích rau tăng 23,2%, sản lượng tăng 42,6%. Vùng ðồng bằng sông
Hồng là vùng trồng rau lớn nhất miền Bắc với diện tích 160.000 ha, hàng năm
cung cấp gần 3 triệu tấn rau cho tiêu dùng (Cục Trồng Trọt, 2006) [14].
Trong thời gian qua vấn ñềvệsinh an toàn thực phẩm ñã trởthành mối
lo của toàn xã hội. Theo thống kê của Tổchức Y tếThếgiới, mỗi năm Việt
Nam có 8 triệu người (chiếm xấp xỉ1/10 tổng dân số) bịngộ ñộc thực phẩm
hoặc ngộ ñộc do liên quan ñến thực phẩm (Cẩm Quyên, 2009)[25]. Theo Bộ
Y tế, trong năm 2009, cả nước xảy ra 152 vụ ngộ ñộc thực phẩm với hơn
5.200 người mắc và ñã có 35 người tửvong (Bộ Y tế, 2009) [8]. Các trường
hợp bịngộ ñộc phần lớn là ngộ ñộc cấp tính do thuốc bảo vệthực vật và vi
sinh vật có hại gây ra, trong ñó tại ñịa bàn Hà Nội sốlượng các vụngộ ñộc là
tương ñối lớn.
ðứng trước yêu cầu phát triển nền nông nghiệp bền vững và nhu cầu
chính ñáng của người dân về vệ sinh an toàn thực phẩm, trong những năm
qua chương trình vệ sinh an toàn thực phẩm nói chung và phát triển sản xuất
rau an toàn (RAT) nói riêng ñã ñược triển khai trong cả nước.
Hà Nội là một trong những ñịa phương có diện tích rau lớn với tổng
diện tích trên 11.650ha, trong ñó diện tích chuyên rau là 5.048 ha. Chủng loại
rau phong phú và ña dạng. Chương trình RAT của Hà Nội ñã ñược triển khai
từ năm 1996 ñến nay và ñạt ñược một số kết quả ñáng khích lệ, sản phẩm
RAT ñã bước ñầu khẳng ñịnh ñược vịtrí của mình với những tên tuổi như
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận án tiến sĩkinh tế.2
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận án tiến sĩkinh tế.2
làng rau Vân Nội, ðông Dư, Văn ðức, Lĩnh Nam, ðặng Xá và hệthống
các cửa hàng, siêu thịbán lẻ RAT phát triển. Hiệu quảsản xuất rau của nông
dân từng bước ñược cải thiện. Giá trịthu ñược bình quân từsản xuất rau theo
quy trình hướng dẫn ñạt 200 - 250 triệu ñồng/ha/năm, ởmột sốít vùng sản
xuất rau ăn lá ngắn ngày và rau cao cấp có mức thu nhập cao hơn, có thể ñạt
mức doanh thu 300 - 350 triệu ñồng/ha/năm (Lĩnh Nam, Vân Nội ) ( Sở
Nông nghiệp & PTNT Hà Nội, 2008)[24]. Tuy nhiên, chương trình RAT chưa
ñạt ñược mục tiêu ñềra, sản lượng RAT chỉ ñáp ứng ñược gần 20 % nhu cầu
của nhân dân nhưng vẫn không tiêu thụ ñược theo giá bán RAT; năng lực
giám sát của các cơquan chức năng và cộng ñồng còn hạn chế; người tiêu
dùng ñôi lúc còn hoang mang lo ngại về nguồn gốc cũng như chất lượng
RAT; Sự ủng hộ và thái ñộ ứng xử của người tiêu dùng ñối với vấn ñề vệ sinh
an toàn thực phẩm vẫn còn nhiều bất cập, trong khi ñó, nhiều hộ gia ñình
nông dân tỏra chưa tựtin vềtriển vọng của ngành trồng RAT hiện tại cũng
nhưtương lai. Tất cả các yếu tố ñó ñã tác ñộng tiêu cực và làm cho ngành
sản xuất RAT của thành phốHà Nội gặp không ít khó khăn, trởngại.
Năm 2008, Chính phủ ñã ban hành chính sách ñể ñẩy mạnh phát
triển sản xuất rau, quả, chè an toàn; Năm 2009 Hà Nội ñã phê duyệt “ðềán
sản xuất và tiêu thụ RAT ñến 2015” (Sở Nông nghiệp & PTNT Hà Nội,
2009)[28]. Tuy nhiên trong quá trình triển khai trong thực tế vẫn gặp
những vướng mắc, khó hoàn thành ñược mục tiêu theo ñúng tiến ñộ ñã
ñược phê duyệt.
ðể ngành trồng RAT của Hà Nội ngày một phát triển bền vững, giảm
ngộ ñộc thực phẩm và giảm thiểu nguy cơô nhiễm môi trường do sản xuất
nông nghiệp thì việc tiến hành nghiên cứu ñềtài “Nghiên cứu giải pháp phát
triển bền vững rau an toàn ởHà Nội”là hết sức cần thiết, có ý nghĩa cảvề
khoa học và thực tiễn không chỉtrong thời gian trước mắt mà còn vềlâu dài
trong quá trình phát triển kinh tế, bảo vệmôi trường, bảo vệ sức khỏe cộng
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận án tiến sĩkinh tế.3
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận án tiến sĩkinh tế.3
ñồng và nâng cao mức sống của người dân.
