<p>
Chảy máu não chiếm từ 10% đến 15% các trường hợp đột quỵ não đại
diện cho khoảng hai triệu trường hợp hàng năm trên toàn thế giới [1]. Tại
Ôxtrâylia, Anh và Hoa Kỳ, chảy máu não chiếm từ 8% đến 15% tất cả các
trường hợp đột quỵ não [2],[3]. Ở Nhật Bản, chảy máu não chiếm tỷ lệ khá
cao, khoảng 25% các trường hợp đột quỵ não [4]. Tương tự, chảy máu não
chiếm 40,8% các trường hợp đột quỵ não tại các bệnh viện đa khoa từ tuyến
tỉnh trở lên ở Việt Nam [5]. Chảy máu não thất thường là thứ phát sau chảy
máu não, xảy ra vào khoảng 40% các trường hợp chảy máu não, góp phần
làm tăng mức độ nặng, tăng tỷ lệ di chứng và tử vong ở bệnh nhân chảy máu
não [6],[7],[8]. Tỷ lệ tử vong tại thời điểm 30 ngày liên quan tới chảy máu
não thất chiếm từ 40% đến 80% và thể tích máu được cho là một yếu tố dự
báo tử vong độc lập sau chảy máu não [6],[7],[9]. Điều trị chảy máu não thất
có biến chứng giãn não thất cấp phổ biến hiện nay là đặt dẫn lưu não thất ra
ngoài. Tuy nhiên dẫn lưu não thất ra ngoài trong điều trị không góp phần làm
giảm tỷ lệ di chứng và tử vong của chảy máu não thất. Tắc dẫn lưu thường
xảy ra khi thể tích chảy máu não thất lớn khiến việc kiểm soát áp lực nội sọ
khó khăn đòi hỏi phải thông rửa hoặc thay thế dẫn lưu và đẩy bệnh nhân vào
nguy cơ tăng áp lực nội sọ thứ phát sau giãn não thất, nguy cơ chảy máu và
nhiễm khuẩn [10],[11],[12].
Sử dụng thuốc tiêu sợi huyết, bao gồm cả yếu tố hoạt hóa plasminogen
loại urokinase (uPA) và mô (tPA), trong não thất qua dẫn lưu não thất ra
ngoài đã được nghiên cứu như là biện pháp điều trị chảy máu não thất và cho
những kết quả khác nhau. Các nghiên cứu trước đây cho thấy lợi ích tiềm
năng của tiêu sợi huyết trong não thất, với phạm vi liều đơn, liều tích lũy hàng
ngày và tần số liều thuốc rất thay đổi, nhưng đã phải trả giá bằng việc gia tăng
các biến chứng như chảy máu tái phát và viêm não thất [13],[14]. Tuy nhiên,
Gaberel (2011) đã thực hiện một phân tích gộp từ 12 nghiên cứu nhằm đánh
giá hiệu quả của tiêu sợi huyết trong não thất ở bệnh nhân chảy máu não thất
thứ phát sau chảy máu não. Kết quả cho thấy những lợi ích đáng kể về kết cục
chức năng và tỷ lệ tử vong (46,7% ở nhóm chứng so với 22,7% ở nhóm tiêu
sợi huyết trong não thất). Hơn nữa, kết quả nghiên cứu cũng không thấy bất
cứ sự khác biệt nào giữa hai nhóm về tỷ lệ chảy máu tái phát, viêm não thất
và giãn não thất mạn tính [15]. Thử nghiệm CLEAR IVH đánh giá độ an toàn
và hiệu quả khi sử dụng nhiều liều thấp rt-PA và đã phát hiện liều tối ưu là 3
mg mỗi ngày, chia đều làm ba lần. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy không
gặp biến chứng chảy máu tái phát khi sử dụng liều tối ưu [16]. Thử nghiệm
CLEAR III đang được thực hiện sẽ tìm cách giải quyết các dữ liệu về kết cục
lâu dài một cách rõ ràng hơn [17].
Hiện nay, tại Việt Nam đã có một vài nghiên cứu về hiệu quả của dẫn
lưu não thất ra ngoài trong điều trị chảy máu não thất có giãn não thất cấp,
nhưng tỷ lệ tử vong vẫn còn rất cao (57,7%) [8]. Biện pháp kết hợp dẫn lưu
và sử dụng Alteplase (yếu tố hoạt hóa plasminogen mô tái tổ hợp/rt-PA) não
thất trong điều trị chảy máu não thất có giãn não thất cấp có thể giúp làm
giảm tỷ lệ tử vong và cải thiện chức năng thần kinh cho bệnh nhân chảy máu
não thất [15],[16]. Do vậy chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm hai mục tiêu:
1. Đánh giá hiệu quả kết hợp dẫn lưu và sử dụng Alteplase não thất
trong điều trị chảy máu não thất có giãn não thất cấp.
2. Nhận xét các biến chứng của kết hợp dẫn lưu và sử dụng Alteplase
não thất trong điều trị chảy máu não thất có giãn não thất cấp.
</p>
