Hóa học phân tích có thể được coi là một ngành khoa học cơ sở cho rất nhiều
ngành khoa học khác như sinh học, y học, địa chất học, môi trường Các phương
pháp phân tích chính là công cụ thăm dò, đánh giá, khảo sát thành phần, hàm lượng,
cấu trúc cũng như tính chất của đối tượng mà các ngành khoa học này quan tâm. Với
vai trò quan trọng ấy cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, các nhà khoa học
phân tích đã nghiên cứu xây dựng nhiều kĩ thuật và phương pháp phân tích mới với
độ nhạy và độ chính xác rất cao. Chẳng hạn như phân tích ion kim loại và vô cơ, gồm
có phương pháp phổ hấp thụ nguyên tử (AAS), phương pháp phổ phát xạ nguyên tử
(AES), phương pháp phân tích khối phổ cao tần cảm ứng plasma (ICP-MS), phương
pháp phân tích phổ tử ngoại khả kiến (UV-VIS), sắc kí ion (IC), phân tích kích hoạt
nơtron (NAA) Trong phân tích hữu cơ, các phương pháp thường được sử dụng là
sắc kí khí (GC), sắc kí lỏng (LC) hoặc kết nối các thiết bị với nhau để cho ra đời các
kĩ thuật mới có độ nhạy và độ chính xác cao hơn như GC-MS, HPLC-MS-MS
Trong các phương pháp nêu trên, UV-VIS có truyền thống lâu đời nhất và có
nhiều ưu điểm như kĩ thuật đơn giản, độ nhạy và độ chính xác khá cao. Ngoài ra, ưu
thế nổi bật của phương pháp này chính là chi phí đầu tư thấp nên có thể trang bị cho
nhiều phòng thí nghiệm ở các vùng còn khó khăn về kinh tế. Nguyên tắc cơ bản của
phép đo UV-VIS là dựa vào mối quan hệ tuyến tính giữa nồng độ chất phân tích
trong dung dịch màu với độ hấp thụ quang của tia sáng đơn sắc đi qua nó. Hệ màu
chứa chất phân tích có thể là vô cơ, hữu cơ hoặc tổ hợp phức màu giữa ion vô cơ
với thuốc thử hữu cơ. Trong đó, thuốc thử hữu cơ đóng một vai trò hết sức quan
trọng, ngoài việc tạo phức màu với chất phân tích nó còn có thể được sử dụng để
tách, chiết làm giàu hoặc đóng vai trò trực tiếp để phát hiện đối tượng phân tích khi
nó tạo được hiệu ứng về nhiệt động, điện hóa Vì thế, các nhà khoa học vẫn đang
nỗ lực tổng hợp các loại thuốc thử hữu cơ mới nhằm phục vụ cho mục đích này.
Trong xu hướng ấy, dù mới được tổng hợp trong những năm gần đây nhưng các dẫn
xuất azocalixaren đã mở ra một hướng nghiên cứu mới và thu hút được nhiều sự
2
quan tâm của các nhà tổng hợp hữu cơ và phân tích. Với cấu trúc phân tử đặc biệt,
các dẫn xuất này là một trong những loại thuốc thử hữu cơ có nhiều ưu thế do khả
năng tương tác chọn lọc với ion kim loại. Từ những công trình đã được công bố bởi
các nhà khoa học, chúng tôi nhận thấy rằng việc tìm kiếm các tín hiệu tương tác của
các dẫn xuất azocalixaren với các ion kim loại và xây dựng các quy trình phân tích
có ý nghĩa thiết thực. Vì vậy, chúng tôi lựa chọn đề tài “Nghiên cứu khả năng tạo
phứccủa một số dẫn xuất mới của azocalixaren với ion kim loại và ứng dụng
trong phân tích” với hy vọng có thể xây dựng được quy trình phân tích định lượng
cho một số ion kim loại bằng phương pháp UV-VIS với độ nhạy, độ chính xác cao.
