Louise Brown - đứa trẻ đầu tiên trên thế giới ra đời từ kỹ thuật thụ tinh
trong ống nghiệm tại Anh năm 1978 đã đánh dấu một bước đột phá trong điều
trị vô sinh, mang lại niềm hy vọng được làm cha, làm mẹ cho hàng triệu cặp vợ
chồng. Thành tựu này ngày càng phát triển nhanh chóng và không ngừng được
hoàn thiện ở nhiều nước trên thế giới.
Kích thích buồng trứng - một trong những tiến bộ chính trong điều trị vô
sinh ở nửa sau thế kỷ 20, là quy trình cơ bản và đóng vai trò quan trọng mang
tính quyết định đến sự thành công của thụ tinh trong ống nghiệm. Với sự phát
triển của thuốc KTBT và các phác đồ KTBT, kết quả của thụ tinh trong ống
nghiệm ngày càng được cải thiện.
Mục đích của KTBT là đạt được số lượng noãn và số phôi phù hợp nhằm
tăng tỉ lệ thành công. Số lượng noãn thu được trong khoảng 5-15 được cho là
phù hợp vì với số lượng noãn này qui trình nuôi cấy phôi có thể tạo ra một số
lượng phôi tốt, cho phép chọn lựa 1-3 phôi tốt để chuyển vào buồng tử cung
nhằm đạt được cơ hội có thai cao mà tỉ lệ quá kích buồng trứng thấp [2], [3].
Ngoài ra, số lượng phôi thừa còn có thể được trữ lạnh để sử dụng cho các lần
chuyển phôi sau, giúp tăng tỉ lệ có thai cộng dồn của một chu kỳ KTBT [4].
Để KTBT thành công đạt được số lượng noãn phù hợp, tránh được các bất
lợi và biến chứng của KTBT thì việc tiên lượng đáp ứng buồng trứng của một
người phụ nữ có ý nghĩa rất lớn. Đánh giá dự trữ buồng trứng, tạo cơ sở cho việc
xác định liều FSH phù hợp để KTBT thành công.
Trên thế giới và Việt Nam đa số các trung tâm thụ tinh trong ống nghiệm
chọn tuổi, nồng độ Follicle Stimulating hormone (FSH), đếm nang thứ cấp
(AFC) đầu kỳ kinh và 5 năm gần đây mới có thêm xét nghiệm nồng độ Anti –
Mullerian hormone (AMH) là các yếu tố đánh giá dự trữ buồng trứng và tiên
lượng đáp ứng buồng trứng. Với các đặc thù riêng của mình, chưa có yếu tố tiên
lượng độc lập nào có ưu thế tuyệt đối trong đánh giá dự trữ buồng trứng. Nhiều
nghiên cứu trên thế giới đã được thực hiện nhằm xác định giá trị của các yếu tố
AMH, FSH, AFC và tuổi để tiên lượng đáp ứng buồng trứng. Tuy nhiên, đa số
các nghiên cứu đánh giá một yếu tố hoặc tối đa hai yếu tố tiên lượng chủ yếu là
so sánh AMH và AFC, AMH và FSH. Một số nghiên cứu phân tích giá trị các
yếu tố tiên lượng nhưng tiêu chuẩn chẩn đoán phân loại mức độ đáp ứng của
buồng trứng chưa đồng nhất giữa các nghiên cứu, các loại xét nghiệm với
phương pháp đo lường và đơn vị khác nhau. Một số nghiên cứu trên thế giới đã
phân tích gộp nhằm so sánh đánh giá vai trò của AMH, AFC, FSH trong dự
đoán đáp ứng buồng trứng, tuy nhiên vì các nghiên cứu được chọn vào để phân
tích không đồng nhất nên giá trị ngưỡng đưa ra chưa được thống nhất và mức độ
tin cậy chưa cao [9], [10].
Tại Việt Nam các nghiên cứu về đánh giá dự trữ buồng trứng chưa nhiều,
một nghiên cứu có cỡ mẫu lớn phân tích 3 yếu tố AMH, AFC, FSH [40] và
một nghiên cứu 4 yếu tố AMH, AFC, FSH và E 2 [120]. Chưa có nghiên cứu
đánh giá vai trò dự báo của cả 4 yếu tố tiên lượng xuất hiện trước khi kích
thích buồng trứng là tuổi, nồng độ FSH, AMH và AFC. Việc tiên lượng đáp
ứng của buồng trứng và định liều thuốc vẫn chưa có sự phối hợp của các yếu
tố dự báo mà chủ yếu vẫn từng yếu tố riêng rẽ và còn phụ thuộc phần lớn vào
kinh nghiệm của người chỉ định liều. Vì vậy vẫn còn một tỉ lệ quá kích buồng
trứng bệnh nhân phải nằm viện và trì hoãn chuyển phôi, giảm cơ hội mang
thai, hay vẫn có một tỉ lệ bệnh nhân phải ngừng điều trị do buồng trứng
không đáp ứng với thuốc mà nếu tiên lượng được trước khi điều trị sẽ giảm
được thời gian và chi phí điều trị.
Hơn nữa, giá trị AMH và đáp ứng buồng trứng được ghi nhận khác nhau
giữa các chủng tộc, nên việc sử dụng kết quả nghiên cứu thực hiện trên người
phương tây cho người Việt Nam có thể không phù hợp.
Chính vì những vấn đề trên đây, chúng tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu
một số yếu tố tiên lượng đáp ứng của buồng trứng trong thụ tinh trong ống
nghiệm’’ với hai mục tiêu:
1. Đánh giá kết quả kích thích buồng trứng của bệnh nhân thụ tinh trong
ống nghiệm tại Trung tâm hỗ trợ sinh sản quốc gia – Bệnh viện phụ sản
trung ương trong thời gian từ 1/2014 - 6/2015.
2. Phân tích giá trị tiên lượng của 4 yếu tố: Tuổi, AMH, FSH, AFC đối
với sự đáp ứng của buồng trứng.
