<p>
Ung thư tuyến tiền liệt (UTTTL) được mô tả lần đầu tiên năm 1853.
Năm 1890 nhờ thủ thật gây mê ra đời, bệnh lần đầu tiên được điều trị bằng cắt
tinh hoàn, nhưng hiệu quả không cao. Rất nhiều các thành tựu khoa học đã
được áp dụng vào điều trị UTTTL. Các kết quả nghiên cứu đã chứng minh hiệu
quả điều trị UTTTL rất phụ thuộc vào thời điểm phát hiện bệnh. Với những
trường hợp ung thư (UT) còn ở giai đoạn khu trú trong tuyến tiền liệt (TTL),
khoảng 70- 85% bệnh nhân sống đến 10 năm sau khi điều trị triệt để. Với các
trường hợp u xâm lấn ngoài vỏ bao vi thể TTL, tỷ lệ sống sau 5 năm là 85%
và sau 10 năm là 75%. Còn với những trường hợp khối u đã xâm lấn bao
tuyến lan rộng, tỷ lệ sống sau 5 năm giảm xuống 70% và 10 năm là 40%
[1],[2],[3]. Vì vậy yêu cầu chẩn đoán sớm ung thư nói chung hay UTTTL nói
riêng là rất quan trọng.
Trước đây việc chẩn đoán UTTTL chủ yếu dựa vào các biểu hiện về
lâm sàng như các rối loạn hay tắc nghẽn đường niệu; Siêu âm và nội soi đánh
giá tình trạng, kích thước của tuyến tiền liệt; Phương pháp mô bệnh học tại
các mẫu mô sinh thiết TTL. Tất cả các phương pháp chẩn đoán này chỉ xác
định được bệnh khi khối u đã hình thành . Vì vậy, phát hiện bệnh thường là ở
giai đoạn muộn.
Hiện nay, công nghệ được áp dụng ngày càngnhiều trong các nghiên
cứu xác định cơ chế các bệnh lý khối u. Các nghiên cứu đã chứng minh tế bào
ác tính của TTL cũng như các tế bào ung thư nói chung được hình thành do sự
tích lũy và phát triển thông qua một loạt các thay đổi về các yếu tố di truyền,
các biến đổi nội bào, ngoại bào và yếu tố di truyền ngoài gen dẫn đến sự gia
tăng bất thường của tế bào ác tính, sự tăng sinh mạch, lẩn tránh apoptosis, và
di căn đến các cơ quan. Đồng thời các nghiên cứu cũng phát hiện một số các
2
phân tử mới: chỉ xuất hiện trong các tế bào ung thư; một số các phân tử chỉ
được sản xuất bởi các tế bào ung thư; và một số phân tử được cơ thể sản xuất
ra như một phản ứng với khối ung thư. Tất cả các phân tử này được gọi là dấu
ấn phân tử. Các dấu ấn phân tử có đặc điểm là cung cấp các thông tin về đặc
tính sinh học của khối u và có thể được định tính bằng phương pháp mô bệnh
học, hoặc có thể định lượng được bằng một số phương pháp sinh học phân tử
trong huyết thanh hoặc các dịch sinh học. Việc xác định các dấu ấn này cho
phép chẩn đoán sớm, đặc hiệu bệnh UTTTL.
Kháng nguyên (KN) sớm ung thư tuyến tiền liệt (EPCA-2) là một dấu
ấn phân tử đã được công nhận là đặc hiệu cho UTTTL. Dấu ấn này có 3 vị trí
kháng nguyên đã được biết rõ trình tự và có thể được phát hiện ở cả mô và
các dịch sinh học của bệnh nhân UTTTL bằng kháng thể (KT) đặc hiệu.
EPCA-2 còn được chứng minh là xuất hiện sớm 2 năm trước khi có các biểu
hiện ở mô bệnh học, đồng thời sử dụng KT xác định EPCA-2 trong máu cho
phép chẩn đoán UTTTL với độ nhậy là 92% độ đặc hiệu là 94% [4],[5],[6].
Sử dụng kháng thểđặc hiệu để phát hiện các dấu ấn ung thư tại mô và
các dịch sinh học có giá trị sớm trong các phương pháp chẩn đoán. Đồng thời,
nhiều nghiên cứu còn sử dụng kháng thể như một chất dẫn đường cho các
thuốc chống ung thư đến đúng các tế bào ung thư cần tiêu diệt, hạn chế tác
dụng không mong muốn trên tế bào lành. Ứng dụng kháng thể trong chẩn
đoán và điều trị là những lĩnh vực đang ngày càng được phát triển hoàn thiện
để có thể ứng dụng rộng rãi.
Đề tài nghiên cứu này được thực hiện với 2 mục tiêu:
1. Tạo kháng thể đặc hiệu kháng nguyên tái tổ hợp EPCA-2.
2. Đánh giá khả năng ứng dụng kháng thể đặc hiệu kháng EPCA-2
trong chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt.
</p>
