Tính cấp thiết của đề tài
1.1. Trong
lịch sử bang giao, Việt Nam và Trung Hoa đã xây dựng một mối quan hệ lâu
dài. Tùy từng giai đoạn mà vị thế bang giao có những thay đổi nhất định, song một
điều có thể khẳng định rằng quan hệ bang giao với các triều đại Trung Quốc ở thời
nào cũng nắm giữ vị trí quan trọng trong kế sách của các vị vua Việt Nam. Nghiên
cứu các tư liệu Hán Nôm để hiểu thêm các vấn đề như triều cống, sách phong, sự
nhu cương khôn khéo trong mối quan hệ ngoại giao, sự giao lưu văn hóa, kinh tế
với Trung Hoa là việc làm cần thiết.
1.2. Lý Văn Phức 李文馥 (1785-1849) là một vị quan ngoại giao xuất sắc
của triều Nguyễn. Bên cạnh đó, ông cũng là một tác gia văn học nổi tiếng của nhà
Nguyễn với một di sản thơ văn đồ sộ cả chữ Hán và chữ Nôm. Trong đó, nổi bật là
các tác phẩm liên quan đến các chuyến đi nước ngoài, được sáng tác trong mười năm
hải ngoại từ tây sang đông (1831-1841). Các tác phẩm của Lý Văn Phức được nhiều
nhà nghiên cứu trong và ngoài nước quan tâm. Các nghiên cứu đã đề cập đến cuộc
đời, hành trạng làm quan, đi sứ, hệ thống các tác phẩm gắn với những chuyến đi
trong nghiên cứu mối quan hệ bang giao Việt Nam và Trung Hoa thế kỉ XIX; và hình
ảnh đất nước, con người Trung Hoa qua góc nhìn của Lý Văn Phức. Tuy nhiên đóng
góp này so với số lượng thơ văn sứ trình của ông để lại hiện quả là chưa tương xứng.
