Sở hữu là một phạm trù kinh tế mang yếu tố khách quan, xuất hiện và phát
triển song song cùng với sự xuất hiện và phát triển của xã hội loài người, bởi lẽ
như Mác đã khẳng định: "bất cứ nền sản xuất nào cũng là việc con người chiếm
hữu những đối tượng của tự nhiên trong một phạm vi, một hình thái xã hội nhất
định, nơi nào không có một hình thái sở hữu nào cả thì nơi đó cũng không thể có
sản xuất và do đó không không thể có một xã hội nào cả"1.
Khái niệm sở hữu vừa là phạm trù kinh tế, vừa là phạm trù pháp lý. Là phạm
trù kinh tế, sở hữu thể hiện các quan hệ sản xuất xã hội, phương thức chiếm hữu và
phân phối trong từng hình thái kinh tế - xã hội và quan hệ xã hội nhất định. Sở hữu
được hiểu là tài sản, tư liệu sản xuất và thành quả lao động thuộc về ai, do đó nó thể
hiện quan hệ giữa người với người trong quá trình tạo ra và phân phối các thành quả
vật chất. Với nội dung kinh tế như vậy, sở hữu là quan hệ kinh tế khách quan.
Một khi được điều chỉnh, nội dung của quá trình xác lập và vận động của
các quyền năng kinh tế đối với tài sản trở thành các quyền năng pháp lý hợp thành
phạm trù pháp lý về quyền sở hữu. Với tư cách là một chế định pháp lý, quyền sở
hữu đồng thời mang tính chất chủ quản, vì đó là sự ghi nhận của Nhà nước. Nhưng,
Nhà nước không thể đặt ra quyền sở hữu theo ý chí chủ quan của mình mà quyền
sở hữu được quy định trước hết bởi nội dung kinh tế của sở hữu. Nhà nước quy
định quyền sở hữu, tức là thể chế hóa những quan hệ chiếm hữu, sử dụng, định
đoạt những sản phẩm do con người tạo ra. Do đó, dù trực tiếp hay gián tiếp, hầu
hết các nước đều thừa nhận quyền sở hữu là một loại vật quyền trung tâm của pháp
luật dân sự.
