<p>
Sau hơn 30 năm đổi mới phát triển kinh tế - xã hội (KT – XH), đầu tư công
(ĐTC) của Việt Nam chiếm gần một nửa tổng vốn đầu tư toàn xã hội và có vai trò
quan trọng đối với nền kinh tế. ĐTC góp phần làm thay đổi cơ cấu KT - XH của đất
nước, gia tăng cơ sở vật chất kỹ thuật của nền kinh tế, tăng năng suất lao động. Bên
cạnh những đóng góp tích cực vào quá trình phát triển kinh tế của đất nước, Quốc hội
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong Báo cáo đánh giá kết quả thực hiện
kế hoạch phát triển KT - XH và ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2021 đã chỉ ra
những hạn chế của ĐTC ở Việt Nam hiện nay như: tiến độ giải ngân vốn ĐTC chậm,
vấn đề thất thoát trong ĐTC lớn, hiệu quả ĐTC còn thấp. Những hạn chế nói trên
xuất phát từ nhiều nguyên nhân như: thiếu quy hoạch, thiếu cơ chế khuyến khích, ưu
tiên đầu tư, quản lý và giám sát đầu tư còn yếu kém Trong đó, có nguyên nhân từ
những bất cập trong phân cấp quản lý ĐTC của chính quyền địa phương (CQĐP).
Chủ trương phân cấp quản lý nhà nước nói chung và phân cấp quản lý ĐTC đã
được Đảng và Chính phủ đề cập một cách có hệ thống trong các nghị quyết của
Đảng và Chính phủ. Ngay từ giai đoạn đầu đổi mới, vấn đề phân cấp đã được Đảng
nhìn nhận một các nghiêm túc và được đưa vào Nghị quyết của Đại hội Đảng lần
thứ VI (1986): “Phải lập lại trật tự, kỷ cương trong quản lý kinh tế, xã hội. Chính cơ
chế quản lý còn nặng tính chất tập trung quan liêu, vừa gò bó cấp dưới, vừa làm
giảm hiệu lực quản lý tập trung là nguyên nhân trực tiếp làm rối loạn trật tự kỷ
cương. Vì vậy, không thể khắc phục sự rối ren bằng cách quay trở lại cơ chế cũ, mà
phải kiên quyết thực hiện phân cấp quản lý theo nguyên tắc tập trung dân chủ”.
Nghị quyết 21/2016/NQ-CP về Phân cấp quản lý nhà nước giữa Chính phủ và
UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (TW) đề ra mục tiêu "Nâng cao hiệu
lực, hiệu quả quản lý nhà nước (QLNN) đối với ngành, lĩnh vực (trong đó có ĐTC)
trên cơ sở thực hiện phân cấp hợp lý, rõ ràng về nhiệm vụ, quyền hạn và trách
nhiệm giữa Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ và UBND
tỉnh, thành phố trực thuộc TW, bảo đảm sự quản lý thống nhất của Chính phủ, phát
huy tính chủ động, trách nhiệm, tinh thần sáng tạo của CQĐP" và chỉ ra các lĩnh
vực cần tập trung phân cấp QLNN trong giai đoạn 2016 - 2020 bao gồm: Quản lý
NSNN; Thực hiện quyền, nghĩa vụ của chủ sở hữu nhà nước đối với doanh nghiệp
nhà nước và phần vốn Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp; Quản lý đầu tư; Quản lý
công vụ, cán bộ, công chức, viên chức; Quản lý đất đai. Tại Đại hội Đảng lần thứ
XXIII (2021), Đảng đã nhận định: “Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, xác định rõ
trách nhiệm giữa Chính phủ với các bộ, ngành; giữa Chính phủ, các bộ, ngành với
CQĐP; khắc phục triệt để tình trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn;
bảo đảm QLNN thống nhất, đồng thời phát huy vai trò chủ động, sáng tạo, tinh thần
trách nhiệm của từng cấp, từng ngành”.
</p>
