Trong những năm gần đây, sâu bệnh
hại cam đã xuất hiện ngày càng nhiều và là một trong các nhân tố chính ảnh hưởng
nặng nề tới năng suất, chất lượng và thu nhập của các hộ trồng cam (Lê Hoàng
Ngọc và Nguyễn Thị Dương Nga, 2016). Trong vụ cam 2016, sâu bệnh hại trên
cam bắt đầu lan rộng, chủ yếu các bệnh như bệnh vàng lá, vàng ngọn, cây không
ra quả bói rồi chết lụi dần, cam “ghẻ”, đã ảnh hưởng rất lớn tới thu nhập của người
trồng cam tại huyện Quỳ Hợp (An Nhiên, 2017). Bệnh rụng quả sau mưa lũ năm
2017 đã khiến cho nhiều hộ trồng cam tại Quỳ Hợp thiệt hại tới 30% sản lượng
cam (Văn Thanh, 2017; Duy Cường, 2017). Bệnh vàng lá thối rễ và vàng lá gân
xanh năm 2017 đã làm giảm sút nghiêm trọng năng suất và chất lượng cam khiến
giá cam tại một số nơi giảm chỉ còn 3.000đ/kg thậm chí không có người mua (Kiều
Trang, 2017). Thoái hóa đất đai và sử dụng các loại phân bón và thuốc BVTV
không được kiểm định đang là một vấn đề hiện hữu trong các vùng thâm canh cam
cao như Quỳ Hợp, đây cũng chính là một trong những nguyên nhân dẫn tới sâu
bệnh cam mà người nông dân không thể giải quyết (Xuân Hoàng và Quang An,
2018). Bên cạnh đó, sự mở rộng sản xuất cam ở nhiều địa phương trong cả nước
như Hòa Bình, Hưng Yên, Bắc Giang với ưu thế địa phương trong những năm gần
đây đã và đang tạo ra sức cạnh tranh đáng kể đối với cam sản xuất tại Nghệ An.
Giá cam tại Nghệ An dao động thất thường, giảm mạnh vào 2012, hồi phục đôi
chút năm 2013 song lại giảm vào năm 2014 và 2016 gây ra tâm lý ngại đầu tư của
các hộ nông dân và trang trại (Lê Hoàng Ngọc và Nguyễn Thị Dương Nga, 2016).
Sự bất ổn định, đặc biệt là về khía cạnh kinh tế, trong phát triển sản xuất
cam tại Nghệ An đang đặt ra câu hỏi lớn: Làm thế nào để phát triển sản xuất cam
trên địa bàn tỉnh nhằm khai thác tối đa lợi thế địa phương song đảm bảo sự bền
vững cho sinh kế, xã hội, môi trường cho thế hệ hiện tại và mai sau. Cho đến thời
điểm hiện tại các nghiên cứu về thực trạng sản xuất cam tại Nghệ An rất hạn chế,
và chưa có nghiên cứu nào quan tâm tới khía cạnh phát triển bền vững sản xuất
cam tại tỉnh Nghệ An
