<p>
Sự phát triển kinh tế quá ―nóng‖ dựa trên khai thác tài nguyên thiên niên đã
khiến cho nhiều quốc gia phải đối mặt với các vấn đề an ninh môi trường, kinh tế và
con người. Trong bối cảnh đó, mô hình tăng trưởng xanh ra đời và ngày càng nhận
được sự quan tâm của các nhà hoạch định chính sách, bởi tăng trưởng xanh giúp
giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và sự phát triển bền vững
của môi trường. Trong mô hình tăng trưởng xanh mà các quốc gia trên thế giới đang
theo đuổi không thể thiếu một cầu nối quan trọng đó là các ngân hàng xanh (NHX).
Ngân hàng là ngành công nghiệp không khói, về nguyên tắc là không hoặc ít trực
tiếp ảnh hưởng tới môi trường. Tuy nhiên, thông qua việc cấp tín dụng và cung ứng
các sản phẩm dịch vụ tới hệ thống mạng lưới khách hàng rộng lớn của mình, ngân
hàng gián tiếp tác động vào sự phát triển bền vững, môi sinh và môi trường. Với
hoạt động có tác động đến nhiều ngành nghề, lĩnh vực khác nhau trong nền kinh tế,
việc phát triển dịch vụ NHX được coi là những nỗ lực đầu tiên giúp ngân hàng tiến
hành các khía cạnh liên quan đến bảo vệ môi trường, đảm bảo tăng trưởng xanh và
phát triển bền vững.
Việt Nam là một quốc gia đang phát triển và phải đối mặt với không ít thách
thức của tiến trình phát triển như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, an sinh xã
hội. Trong thời gian qua, nền kinh tế tăng trưởng chủ yếu dựa vào khai thác, xuất
khẩu tài nguyên thô. Điều đó làm cho cường độ phát thải carbon của Việt Nam liên
tục gia tăng. Theo Báo cáo chỉ số phát triển thế giới của World Bank (2020) Việt
Nam có tốc độ phát thải khí nhà kính nhanh nhất khu vực Đông Nam Á với cường
độ carbon đạt 502,1 triệu tấn CO2 quy đổi vào năm 2020 và 888,8 triệu tấn CO2
vào năm 2030, gia tăng 51% so với giai đoạn 2004 – 2014. Tốc độ này của Việt
Nam đã cao hơn rất nhiều so với các quốc gia khác trong khu vực như Malaysia,
Indonesia, Trung Quốc – nơi được coi là có tốc độ tăng trưởng phát thải nhanh nhất
thế giới. Môi trường bị đe dọa một cách trầm trọng, biến đổi khí hậu toàn cầu đã và
đang gây ra các tác động tiêu cực đến đời sống con người và tạo ra áp lực trong việc
phát triển kinh tế bền vững. Do vậy, việc lựa chọn mô hình tăng trưởng xanh là một
xu thế tất yếu. Ngày 25 tháng 9 năm 2012 Chính phủ đã ban hành quyết định số
1393/QĐ – TTg phê duyệt chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011 –2
2020 và tầm nhìn đến năm 2050 và gần đây nhất là Chiến lược quốc gia về tăng
trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 (theo Quyết định 1658/QĐ-TTg,
ngày 01/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ). Các chiến lược này đều chỉ rõ ―Tăng
trưởng xanh là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, các cấp chính quyền và tổ chức
xã hội.góp phần tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất và
tinh thần của người dân” Để thực hiện thành công chiến lược, cần có sự phối hợp
của các bộ, ban ngành, đặc biệt là sự đóng góp rất quan trọng của NHX. Tuy nhiên,
tại Việt Nam khái niệm NHX còn khá mới và chỉ được đề cập trong khoảng vài năm
trở lại đây. Hiện tại, chúng ta chưa có một NHX đúng nghĩa, trong hệ thống NHTM
Việt Nam, hoạt động NHX đã phát triển ở một số khía cạnh nhất định. Cụ thể, việc
phát triển dịch vụ NHX được thực hiện thông qua một số dịch vụ giao dịch trực
tuyến đã đảm bảo được một số tiêu chí quan trọng và có thể được xếp vào hoạt
động NHX như ngân hàng trực tuyến, thanh toán bằng thẻ hoặc các khoản tín
dụng xanh (TDX) tài trợ cho dự án đầu tư xanh.
</p>
