Thực hiện đường lối đổi mới toàn diện nền kinh tế (1986), sau hơn 30 năm,
nông nghiệp Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, đóng vai trò đặc biệt
quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực, tạo việc làm và thu nhập cho
hơn 70% dân cư. Giá trị sản xuất nông nghiệp bình quân đạt khá cao khoảng 5,5%
trong suốt giai đoạn từ 1986 đến 2005 [4]. Từ một nền nông nghiệp sản xuất trì trệ,
yếu kém, hàng năm phải nhập khẩu lương thực, Việt Nam đã vươn lên trở thành
một trong những quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới về lương thực và hàng nông
sản. Trong tình hình kinh tế thế giới suy giảm, nhờ sự ổn định của nông nghiệp mà
kinh tế Việt Nam vẫn giữ được thế cân bằng. Phát triển nông nghiệp đã góp phần
làm cho nông thôn ngày càng đổi mới, đời sống cư dân nông thôn ngày càng được
cải thiện rõ rệt.
Tuy vậy, những năm gần đây tốc độ tăng trưởng nông nghiệp có xu hướng
giảm, từ 4,7% (năm 2008) xuống 3,16% (năm 2016) [83] và bộc lộ nhiều bất cập
như: (i) Trong nông nghiệp còn phổ biến tập quán canh tác lạc hậu, trình độ dân trí
thấp, lạm dụng hóa chất làm suy thoái tài nguyên thiên nhiên, ô nhiễm nguồn nước;
(ii) Phương pháp, năng lực và điều kiện thực hiện CNH, HĐH nông nghiệp chưa
đồng bộ; (iii) Do đầu tư dàn trải, thiếu trọng tâm, trọng điểm cho nên không thể tạo
bước đột phá trong phát triển nông nghiệp; (iv) Các mô hình hiện đại hóa nông
nghiệp chưa thực sự hiệu quả; (v) Nhiều chính sách nông nghiệp chưa thực sự phát
huy tác dụng; (vi) Vai trò chủ thể của nông dân trong phát triển nông nghiệp chưa
được thể hiện rõ Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng,
nông nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với rất nhiều những trở ngại, thách thức,
bởi trình độ phát triển của nông nghiệp nước ta còn thấp, quy mô sản xuất nhỏ, năng
suất lao động chưa cao, chất lượng nông sản kém đồng đều, chưa an toàn và khả
năng cạnh tranh còn hạn chế ngay cả trên thị trường nội địa. Tăng trưởng nông
nghiệp chững lại trong thập kỷ gần đây đang đặt ra áp lực phải cơ cấu lại và đổi mới
toàn diện nền nông nghiệp nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển bền vững.
