1.1 Lý do chọn đề tài
Tại sao một số quốc gia quá giàu trong khi một số khác lại quá nghèo? Câu hỏi
được Adam Smith đặt ra ngay tựa đề của tác phẩm “An Inquiry into the Nature and
Causes of the Wealth of Nations” vào năm 1776. Hơn 200 năm sau, câu hỏi này lại
được hai nhà nghiên cứu kinh tế là Daron Acemoglu & James Robinson đề cập
trong tác phẩm nổi tiếng “Why nations fail: the origins of power, prosperity, and
poverty” vào năm 2012.
Tăng trưởng kinh tế luôn là mục tiêu vĩ mô hàng đầu của chính phủ các quốc gia.
Todaro & Smith (2015) nhận định tăng trưởng kinh tế là một quá trình ổn định mà
theo đó năng lực sản xuất của nền kinh tế được tăng lên theo thời gian để mang lại
mức tăng sản lượng quốc gia và gia tăng thu nhập. Có thể thấy, tăng trưởng kinh tế
thể hiện bởi khối lượng của cải của quốc gia không ngừng tăng lên, các lý thuyết
tăng trưởng đã chỉ rõ sự gia tăng này có thể đạt được qua việc bổ sung thêm yếu tố
đầu vào cho sản xuất như vốn, lao động, hoặc bằng cách sử dụng tốt hơn các yếu tố
đầu vào với mức tiêu phí ngày càng ít hơn để thu được sản phẩm đầu ra ngày càng
nhiều và có chất lượng cao hơn. Mặc dù đã đạt được mức tăng trưởng kinh tế khá
cao qua hai thập kỷ gần đây, nhưng đa số các quốc gia đang phát triển vẫn chưa bắt
kịp về mức thu nhập bình quân so với các nước phát triển. Trong bối cảnh mà tác
động của việc gia tăng vốn và lao động đến tăng trưởng đang dần giảm sút, các
quốc gia đang phát triển muốn tiếp tục đạt được sự tăng trưởng thì nhất thiết phải
tạo ra năng suất ngày càng cao. Báo cáo về triển vọng phát triển toàn cầu, OECD
(2014) đã đề cập tới việc cần phải thúc đẩy tăng năng suất để duy trì tăng trưởng
trong tương lai cho các nền kinh tế đang phát triển. Đánh giá tầm quan trọng của
năng suất tới tăng trưởng trong dài hạn, Krugman (1997, trang 11) nhận định “Năng
suất không phải là tất cả, nhưng về lâu dài thì nó gần như là tất cả.
