<p>
Các bệnh sán lá truyền qua cá bao gồm sán lá gan nhỏ và sán lá ruột
nhỏ là những bệnh có tỷ lệ mắc tương đối cao ở một số Quốc gia trên Thế
giới, đặc biệt là khu vực Châu Á, trong đó có Việt Nam. Theo thống kê của
WHO, hiện nay có khoảng 45 triệu người trên Thế giới nhiễm sán lá gan nhỏ,
trong đó Châu Á có ít nhất 35 triệu người nhiễm các loài sán lá này [1],[2].
Còn bệnh sán lá ruột nhỏ cũng có tỷ lệ nhiễm song hành tương tự như sán lá gan
nhỏ do tính chất lây truyền và dịch tễ hoàn toàn giống sán lá gan nhỏ [3].
Nhiễm sán lá truyền qua cá là những bệnh gắn liền với tập quán, thói
quen ăn gỏi cá đã có từ lâu đời ở nhiều địa phương trong cả nước. Tại Việt
Nam, cho đến nay đã xác định có ít nhất 32 tỉnh mắc bệnh sán lá truyền qua
cá, trong đó có 24 tỉnh mắc bệnh sán lá gan nhỏ và 18 tỉnh có bệnh sán lá ruột
nhỏ lưu hành [3],[4]. Tỷ lệ nhiễm bệnh ở các khu vực là khác nhau, tại các
tỉnh đồng bằng Bắc Bộ, tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ trung bình là 17,23% [5].
Điều đáng chú ý là nếu nhiễm sán lá gan nhỏ kéo dài sẽ ảnh hưởng đến chức
năng gan, gây nhiễm độc kéo dài và dẫn đến xơ gan, ung thư đường mật [6].
Tuy vậy, kể từ khi nhiễm sán lá gan nhỏ đến khi xuất hiện các triệu chứng
bệnh lý là cả một thời gian dài không có triệu chứng lâm sàng hoặc các triệu
chứng không rõ ràng. Cho đến khi triệu chứng tổn thương gan đã rõ, nhiều
người vẫn không nghĩ nguyên nhân là do sán lá gan nhỏ, vì thế bệnh ít được
người dân quan tâm phòng chống.
Bệnh sán lá ruột nhỏ cũng mắc rải rác ở nhiều địa phương trong cả
nước và cũng gây tác hại đáng kể. Nhưng thực ra người ta chỉ biết và quan
tâm nhiều đến bệnh sán lá ruột lớn ký sinh ở người và ở lợn (Fasciolopsis
buski). Còn bệnh sán lá ruột nhỏ truyền qua cá nước ngọt do ăn cá chưa nấu
chín hoặc ăn gỏi cá vẫn chưa được nhiều người biết đến kể cả tác hại của nó.
Huyện Nga Sơn tỉnh Thanh Hoá là một trong những khu vực trọng
điểm, tại đây tập quán ăn gỏi cá còn rất phố biến, chủ yếu là cá nước ngọt,
người dân vẫn sử dụng phân người tươi để nuôi cá, làm trang trại [7]. Nhưng
cho đến nay chưa có đủ tài liệu nghiên cứu, cũng như thống kê một cách
khoa học về tình hình nhiễm bệnh này trong cộng đồng dân cư tại Nga Sơn
là bao nhiêu. Tình hình nhiễm ấu trùng sán lá trên cá nước ngọt như thế nào.
Loài sán này có đặc điểm gì khác so với khu vực khác. Kiến thức và hành vi
thực hành của người dân về phòng chống bệnh ra sao. Những yếu tố nào có
liên quan đến tình hình mắc bệnh. Tiến hành giải pháp can thiệp nào tại cộng
đồng có hiệu quả để làm giảm tình hình mắc bệnh
Việc xác định thực trạng nhiễm sán lá, yếu tố dịch tễ liên quan, cũng
như kiến thức của mỗi người dân đối với bệnh này là hết sức cần thiết. Nhằm
xây dựng các hoạt động phòng chống nhiễm sán lá tại địa phương đạt hiệu
quả, nâng cao sức khỏe cộng đồng, giảm chi phí cho người bệnh và nhà nước.
Xuất phát từ những yêu cầu khoa học và thực tiễn trên đây, chúng tôi tiến
hành nghiên cứu đề tài “Thực trạng nhiễm sán lá truyền qua cá trên
người, yếu tố liên quan và hiệu quả một số giải pháp can thiệp tại huyện
Nga Sơn, Thanh Hóa, năm 2013-2014”. Với các mục tiêu sau:
1. Xác định tỷ lệ, cường độ nhiễm sán lá truyền qua cá trên người, nhiễm
ấu trùng trên cá và loài sán lá tại 4 xã ven biển huyện Nga Sơn, tỉnh
Thanh Hoá.
2. Xác định một số yếu tố liên quan đến nhiễm sán lá ở người dân tại
điểm nghiên cứu.
3. Đánh giá hiệu quả giải pháp can thiệp bằng điều trị và truyền thông
giáo dục sức khỏe phòng chống bệnh sán lá tại điểm nghiên cứu.
</p>
