Làm mẹ an toàn là đảm bảo tất cả các phụ nữ đều được nhận sự chăm sóc cần
thiết để được hoàn toàn khoẻ mạnh trong suốt thời gian mang thai, sinh đẻ và sau đẻ,
[65]. Tuy nhiên, đây vẫn là vấn đề sức khỏe quan trọng của nhân loại khi mỗi ngày có
tới 830 bà mẹ tử vong liên quan tới thai sản, tỷ số tử vong mẹ và nguy cơ tử vong mẹ
trên toàn cầu năm 2015 là 216 và 1/180, hầu hết các ca tử vong mẹ ở các nước đang
phát triển, khu vực khó khăn và dân tộc thiểu số [158] [160].
Tại Việt Nam, công tác làm mẹ an toàn nhìn chung đã cải thiện đáng kể. Tỷ số
tỷ số tử vong mẹ đã giảm từ 233/100.000 năm 1990 xuống còn 58,3/100.000 trẻ đẻ
sống năm 2015. Tỷ suất tử vong trẻ em dưới 1 tuổi và dưới 5 tuổi cũng giảm đáng kể
tương ứng từ 44,4‰ và 58‰ năm 1990 xuống 14,7‰ và 22,1‰ năm 2015 [2].
Tuy nhiên, công tác làm mẹ an toàn hiện nay của Việt Nam còn nhiều khó
khăn, đặc biệt là ở vùng dân tộc thiểu số. Các nghiên cứu cho thấy, chỉ số về làm mẹ
an toàn của dân tộc thiểu số kém hơn dân tộc Kinh/Hoa nhiều lần, ví dụ tỷ số tử vong
mẹ cao hơn 2,5 lần [6]; tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi và dưới 5 tuổi cao hơn khoảng 4
lần; tỷ lệ bà mẹ không khám thai cao hơn 25 lần; tỷ lệ sinh con tại nhà cao hơn 61,4
lần [42].
Trong số các dân tộc thiểu số, dân tộc H’mông là cộng đồng có chỉ số về làm
mẹ an toàn kém nhất. Điều tra thực trạng kinh tế - xã hội của 53 dân tộc thiểu số năm
2015 đã chỉ ra, so với các dân tộc thiểu số khác, tỷ lệ phụ nữ H'mông không đi khám
thai cao gấp 2,2 lần (63,5% so với 29,1%), tỷ lệ sinh con tại nhà cao nhất và gấp 2,1
lần (36,3% so với 77,4%) [50]. Tại các nghiên cứu khác, tỷ lệ bà mẹ H’mông không đi
khám thai cũng như đẻ tại nhà luôn chiếm hơn 7/10, tỷ lệ ca đẻ được cán bộ y tế đỡ chỉ
đạt dưới 5% [29] [44] [57]; tỷ số tử vong mẹ là 210, cao hơn 7,5 lần nhóm Kinh, Tày;
tỷ suất tử vong sơ sinh là 14,7 cao nhất trong các dân tộc [6]. Thực trạng này cho thấy,
dân tộc H'mông cần được quan tâm đặc biệt trong tăng cường làm mẹ an toàn.
