<p>
Xã hội phát triển đang ngày càng kêu gọi, đòi hỏi các doanh nghiệp, các
nhà đầu tư, các chính phủ phải coi trọng và phục vụ nhiều hơn các mục tiêu xã hội
và môi trường. Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nói chung ngoài mục tiêu
tìm kiếm lợi nhuận cũng phải thực hiện trách nhiệm xã hội trong việc giải quyết
các vấn đề xã hội và môi trường. Thực tiễn cho thấy các doanh nghiệp đầu tư tác
động có thể đem lại kết quả, hiệu quả cao hơn đầu tư mạo hiểm nếu chỉ thiên hướng
mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận, coi nhẹ mục tiêu giải quyết các vấn đề xã hội và môi
trường, lợi ích cộng đồng. Trong những năm gần đây, thị trường đầu tư tác động đã
đạt sự tăng trưởng mạnh mẽ và nhận được sự quan tâm từ các nhà đầu tư cá nhân,
các tổ chức và các quỹ đầu tư trên thế giới. Một trong những vấn đề quan trọng nhất
để đầu tư doanh nghiệp là phải đánh giá đúng đắn tác động xã hội và môi trường của
doanh nghiệp bằng những bộ công cụ, tiêu chuẩn, tiêu chí, chỉ số khoa học nhưng
thực tiễn việc đánh giá này lại đang là một thách thức, điểm yếu nhất, đặc biệt ở Việt
Nam. Theo một số nghiên cứu của Trường Đại học Kinh tế quốc dân (NEU) và
Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP), số lượng doanh nghiệp sử dụng các
công cụ đánh giá tác động xã hội còn ít, phần lớn còn chưa đánh giá do không có tiêu
chuẩn, tiêu chí cụ thể hoặc chưa coi trọng việc đánh giá, do đó thiếu những căn cứ,
cơ sở cho việc định hướng và đánh giá các hoạt động của doanh nghiệp trong việc
thực hiện các mục tiêu xã hội và môi trường.
Mô hình doanh nghiệp xã hội (DNXH) hay doanh nghiệp tạo tác động (xã
hội/ môi trường) đang phát triển mạnh mẽ trên thế giới trong đó có Việt Nam. Đây
là một mô hình tổ chức có ba đặc điểm then chốt: (i) Đặt mục tiêu, sứ mệnh xã hội
lên hàng đầu, ngay từ khi thành lập; (ii) Sử dụng các hoạt động kinh doanh, cạnh
tranh bình đẳng như một phương tiện để đạt mục tiêu xã hội đã được đặt ra; (iii)
Tái phân bổ phần lớn lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh trở lại cho tổ chức, cộng
đồng, mục tiêu xã hội và môi trường. Vì lẽ đó, DNXH thường được nhận diện như
một mô hình “lai” (kết hợp/ hybrid) giữa hai loại hình tổ chức phi chính phủ phi
lợi nhuận và doanh nghiệp. Trên thực tế, mô hình DNXH có thể được áp dụng với
nhiều loại hình tổ chức, và được quy định bởi những hình thức pháp lý cụ thể khác
nhau.
</p>
