Đề tài luận án tiến sĩ “Xây dựng Mô hình Đồng quản lý tài nguyên môi
trường tại Khu Bảo tồn biển Cù Lao Chàm, tỉnh Quảng Nam” được thực hiện từ
tháng 10 năm 2003 đến tháng 10 năm 2010, với mục tiêu đưa ra giải pháp tối ưu để
vận động cộng đồng địa phương tham gia chia sẻ trách nhiệm, quyền lợi trong việc
bảo vệ và sử dụng hợp lý tài nguyên, môi trường (TN,MT) tại Khu Bảo tồn biển
(KBTB) Cù Lao Chàm theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm
tra” và theo nguyên tắc Nhà nước và nhân dân cùng làm, cùng hưởng lợi.
Đề tài tập trung bốn nội dung chính: (a) tổng quan các mô hình đồng quản lý
(ĐQL) hoặc liên quan đến ĐQL (quản lý có sự tham gia của người dân, quản lý dựa
vào cộng đồng) trong quản lý TN,MT vùng bờ; (b) làm sáng tỏ các khía cạnh lý
lu ận và thực tiễn, cơ chế và tiêu chí ĐQL, và việc ứng dụng mô hình ĐQL tại
KBTB Cù Lao Chàm, tỉnh Quảng Nam; (c) thiết kế triển khai ứng dụng thử nghiệm
mô hình ĐQL TN,MT trong quá trình lập kế hoạch phân vùng chức năng, xây dựng
quy chế, kế hoạch quản lý, tuần tra giám sát, cải thiện sinh kế và chuy ển đổi sinh kế
thay thế cho người dân trên đảo; (d) phân tích cơ chế và giải pháp hỗ trợ tính bền
vững của mô hình ĐQL TN,MT tại KBTB Cù Lao Chàm để có thể nhân rộng.
Các kết quả chính chính của đề tài: (a) xây dựng được mô hình ĐQL dựa vào
cộng đồng trong bảo vệ TN,MT tại KBTB Cù Lao Chàm; (b) xác định được sự chia
sẻ trách nhiệm, lợi ích nhà nước, cộng đồng, bên liên quan và tính ổn định của mô
hình; (c) xác định được các phương pháp, công cụ và kỹ thuật làm việc với cộng
đồng để đạt được sự đồng thuận; (d) chứng minh được ĐQL không phải là sự chia
sẻ quyền lực trực tiếp giữa Nhà nước với nhân dân, mà là sự chia sẻ trách nhiệm và
lợi ích (quyền và lợi) trong quá trình quản lý TN,MT biển ở địa phương theo
nguyên tắc Nhà nước và nhân dân cùng làm, cùng hưởng lợi; (e) ĐQL tạo thuận lợi
cho quản lý nghề cá tại KBTB Cù Lao Chàm tiếp cận theo hướng hệ sinh thái; (g)
ĐQL góp phần cải thiện sinh kế thay thế cho cộng đồng Cù Lao Chàm dựa vào tính
bền vững của nguồn lợi TN,MT ở địa phương; (h) ĐQL tạo thuận lợi cho cộng đồng
III
địa phương quy ền tiếp cận TN,MT tại KBTB Cù Lao Chàm; (i) ĐQL tạo thuận lợi
cho KBTB Cù Lao Chàm tiếp cận quản lý tổng hợp và quản lý thích ứng.
