<p>
Khái niệm hệ thống đo lường kết quả hoạt động (performance measurement
system - PMS) được đề cập lần đầu tiên tại Mỹ vào năm 1976 khi các nhà nghiên
cứu tìm kiếm một công cụ có thể phát huy tốt hơn sức mạnh của chương trình quản
lý theo mục tiêu giúp theo dõi, đánh giá, hỗ trợ nhân viên nhằm cải thiện kết quả
thực hiện công việc của họ. PMS được đặc biệt quan tâm nghiên cứu trong khoảng
2 thập kỷ gần đây do môi trường kinh doanh thay đổi, các nhà quản trị có xu hướng
áp dụng các công cụ quản trị hiện đại nhằm củng cố và nâng cao năng lực cạnh tranh
của mình.
Có ba lý do chính mà PMS được đưa vào áp dụng rộng rãi trong doanh nghiệp
và phát huy hiệu quả (Needly, 1999). Thứ nhất là áp lực cạnh tranh gay gắt từ môi
trường bên ngoài khiến cho các công ty phải đồng thời tìm cách nâng cao năng lực
quản trị của mình thông qua việc áp dụng một loạt các công cụ quản lý hiện đại nhằm
tiết giảm chi phí, gia tăng giá trị cho khách hàng, cải thiện vị thế cạnh tranh của mình
so với đối thủ bằng cách khác biệt hóa sản phẩm, dịch vụ, đáp ứng nhanh những đòi
hỏi của khách hàng. Chính vì vậy, các công ty buộc phải thay đổi hệ thống đo lường
hoạt động của mình để đáp ứng được các yêu cầu khi chiến lược thay đổi. Thứ hai là
để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng, rất nhiều các công ty đã và đang
áp dụng chương trình cải tiến liên tục. Các công cụ hỗ trợ việc cải tiến hiện đại như
quản lý chất lượng toàn diện (TQM), sản xuất tinh gọn (lean production) đều có
một điểm chung là phải dựa trên việc đo lường hoạt động để cải tiến, có nghĩa là trước
khi tổ chức quyết định cải tiến thì ít nhất tổ chức đó cũng phải có những chỉ số đo
lường thể hiện lĩnh vực nào và tại sao cần phải cải tiến. Cuối cùng, thứ 3 là với sự
phát triển của công nghệ thông tin, các dữ liệu cho hệ thống đo lường hoạt động được
thu thập, phân tích một cách dễ dàng và đơn giản hơn trước rất nhiều. Ba lý do trên
đã thúc đẩy việc nghiên cứu và triển khai hệ thống đo lường kết quả hoạt động toàn
diện, đặc biệt là trong những năm gần đây.
Nhiều tác giả đã nghiên cứu về PMS trên nhiều góc độ khác nhau, trong đó
hướng nghiên cứu PMS theo đặc thù của các doanh nghiệp tại từng quốc gia là một
hướng nghiên cứu phổ biến. Tuy nhiên, trong khoảng 20 năm trở lại đây, có đến
95% những nghiên cứu ứng dụng những lý thuyết kinh tế được nghiên cứu trong
2
bối cảnh của các nước phát triển và chỉ có 5% nghiên cứu trong bối cảnh của những
nước đang phát triển (Farashahi và cộng sự, 2005). Tuy vậy, môi trường năng động
của những nước đang phát triển này là một mảnh đất màu mỡ để kiểm nghiệm những
lý thuyết mới, kỹ thuật mới, khái niệm mới trong lĩnh vực quản trị kinh doanh. Có
rất ít nhà nghiên cứu đặt câu hỏi liệu rằng những công cụ quản trị hiện đại ở phương
Tây có phát huy tác dụng trong những thị trường mới nổi hay không. Các nhà nghiên
cứu cũng đã thừa nhận từ lâu rằng sự khác biệt về văn hóa là nguyên nhân chính dẫn
đến sự khác biệt trong hệ thống, phương pháp đo lường. Hệ thống đo lường kết quả
hoạt động có thể được coi là một trong những lý thuyết cần được kiểm chứng trong
bối cảnh của những nước đang phát triển, môi trường kinh doanh này có thể năng
động hơn và có thể khác hoàn toàn với môi trường của những nước phát triển (André
A. de Waal, 200
</p>
