Việc gia nhập tổchức thương mại thế giới (WTO) đã mang đến cho
Việt Nam rất nhiều cơhội nhưng bên cạnh đó cũng mang lại không ít thách
thức. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay và cụthểtrong lĩnh vực ngân hàng,
một trong những lĩnh vực khá nhạy cảm đối với nền kinh tếthì những thách
thức này lại càng lớn hơn. Thách thức thứnhất, từ đầu năm 2008 thịtrường
chứng khoán giảm mạnh làm giá cổphiếu ngân hàng quay vềmệnh giá, lạm
phát cao chính phủáp dụng biện pháp thắt chặt tiền tệnhằm kiềm chếlạm
phát làm cho các ngân hàng thiếu vốn đua nhau tăng lãi suất và phải đi vay
liên ngân hàng với lãi suất cao, nhiều ngân hàng nhỏ có nguy cơ phá sản.
Thách thức thứ hai, các tổ chức kinh tế đua nhau thành lập ngân hàng mà
ngành nghềkinh doanh của tổchức thành lập hoàn toàn trái ngược làm cho số
lượng ngân hàng nội địa ởnước ta lên đến 42 ngân hàng, sốlượng này nhiều
nhưng năng lực cạnh tranh của các ngân hàng chưa cao, quy mô vốn còn thấp
so với các nước trong khu vực và trên thếgiới, công tác quản lý điều hành còn
yếu, ngoại trừmột vài ngân hàng lớn, còn lại hầu hết các ngân hàng chưa phát
triển đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụmà chỉtập trung vào sản phẩm dịch
truyền thống là cho vay và thanh toán mà sản phẩm truyền thống sẽkhông
còn thu được lợi nhuận cao nhưtrước đây nữa. Thách thức thứba, theo tiến
trình hội nhập WTO mà Việt Nam đã ký kết, đến năm 2010 sẽkhông có sự
phân biệt giữa các tổchức tín dụng trong nước và các tổchức tín dụng nước
ngoài trong lĩnh vực hoạt động ngân hàng, điều này có nghĩa là các chi nhánh
ngân hàng nước ngoài được phép mở rộng mạng lưới, trở thành các ngân
hàng bán lẻvới công nghệhiện đại, năng lực tài chính dồi dào, sản phẩm và
dịch vụphong phú, đa dạng, được đi sâu vào thịtrường Việt Nam và mởrộng
đối tượng khách hàng. Như vậy trong tương lai các ngân hàng trong nước
- 2 -
không những phải cạnh tranh với nhau mà còn phải cạnh tranh với các ngân
hàng nước ngoài hoạt động tại Việt Nam. Thách thức thứtưlà các tổchức
kinh tếnước ngoài đã tham gia góp vốn mua cổphần của các ngân hàng nội
địa dưới danh nghĩa hợp tác chiến lược nhằm thâm nhập thịtrường tài chính
một cách nhanh chóng nhưng hiện nay tỷlệgóp vốn còn ởmức khống chế,
trong tương lai khi Việt Nam thực hiện cam kết mởcửa nhà nước sẽkhông
còn khống chếtỷlệgóp vốn của nhà đầu tưnước ngoài vào ngân hàng nội địa
nữa. Lúc đó, nếu không đủnăng lực cạnh tranh các ngân hàng nội địa có thể
bịcác tổchức nước ngoài “nuốt chửng”. Chính vì những thách thức trên mà
các ngân hàng trong nước ngay từbây giờphải tìm cách tăng vốn, nâng cao
hiệu quảhoạt động, tăng cường tiềm lực tài chính và khảnăng cạnh tranh của
mình. Đểlàm được điều này một cách chóng không có con đường nào khác
hơn là các ngân hàng nội địa thực hiện hoạt động sáp nhập, mua lại theo định
hướng phát triển thành tập đoàn tài chính ngân hàng, có nghĩa là đối tượng để
ngân hàng sáp nhập, mua lại không phải là tùy tiện mà phải phù hợp và có
định hướng thì mới có thểtận dụng những lợi thếcủa nhau, hợp tác đểcùng
nhau phát triển. Đối tượng đểsáp nhập, mua lại đó là các ngân hàng và các
công ty hoạt động trong các lĩnh vực chứng khoán, bảo hiểm, đầu tưvà một
sốcác lĩnh vực khác có liên quan chặt chẽvà phục vụtrực tiếp cho hoạt động
ngân hàng. Thực tế, hầu hết các tập đoàn Tài chính ngân hàng lớn mạnh trên
thếgiới nhưCitigroup, JP Morgan Chase, Standard Chartered Bank đều có
quá trình hình thành và phát triển tập đoàn gắn với quá trình sáp nhập và mua
lại. Tuy nhiên, vấn đềsáp nhập, mua lại cũng nhưthuật ngữtập đoàn tài chính
ngân hàng hiện nay vẫn còn khá mới mẻ ở Việt Nam trong khi đây lại là
những vấn đềhết sức quan trọng cần phải thực hiện ngay trong giai đoạn hiện
nay. Vì tính cấp thiết này, học viên chọn đềtài nghiên cứu: “Giải pháp thúc
- 3 -
đẩy hoạt động sáp nhập và mua lại ngân hàng theo định hướng hình thành tập
đoàn tài chính ngân hàng tại Việt Nam”.
