1.1. Chuyển trường nghĩa là một hiện tượng khá ñặcbiệt trong sử dụng ngôn
ngữ. Nó tạo ra những giá trị biểu ñạt mới cho từ, theo ñó tạo ra nhiều liên tưởng bất
ngờ về ý nghĩa cho câu và văn bản. Hiện tượng này khi xuất hiện một cách tập trung
và có chủ ý sẽ khiến cho cuộc giao tiếp ngôn ngữ mang một sắc thái khác lạ. Để
thoát khỏi quán tính của thói quen trong giao tiếp ngôn ngữ người ta có thể có nhiều
lựa chọn khác nhau. Việc sử dụng từ vựng chuyển ñổitrường nghĩa là một trong
những cách thức ñộc ñáo và hiệu quả. Lời nói thườngngày mà dùng ñến phương
thức này nhiều khi làm tổn hại ñến tính phổ thông (vốn là một thuộc tính cơ bản của
tín hiệu ngôn ngữ). Tuy nhiên, trong sáng tác nghệ thuật, việc dùng từ vựng theo
phương thức chuyển ñổi trường nghĩa lại ñược các nhà nghệ sĩ ngôn từ ñặc biệt ưa
dùng. Vì vậy, có thể nói, chuyển ñổi trường nghĩa từ vựng có thể ñược coi là một
biện pháp tu từ hiệu quả trong sáng tác văn chương.
1.2. Xuân Diệu là một tác gia lớn trong Văn học Việt Nam hiện ñại. Bằng
phong cách rất riêng, ông ñã ñể lại cho ñời một thành tựu nghệ thuật ñồ sộ với nhiều
tác phẩm thơ ca ñặc sắc. Nói về Xuân Diệu, người tathường nhắc ñến thơ ông với
những cách tân ñộc ñáo, thú vị, bất ngờ và lạ lẫm. Trong những “cái mới” mà Xuân
Diệu ñưa ñến cho nền thi ca Việt Nam hiện ñại, có lẽ, ấn tượng nhất là những cách
tân ngôn ngữ. Ở thơ ông, ta thấy một số lượng lớn từ vựng ñược sử dụng trong bối
cảnh chuyển ñổi ý nghĩa. Sự chuyển ñổi trường khôngnhững ñã khiến cho thơ ông
thoát ra ngoài quy luật dùng từ ngữ sáo mòn mà còn giúp cho những tác phẩm thơ
vượt lên trên các giới hạn của phong trào thơ ñương ñại. Trong sáng tác thi ca,
Xuân Diệu ñã gắn kết các từ ngữ khác trường nghĩa lại với nhau, tạo ra rất nhiều
kiểu chuyển nghĩa, chuyển trường của từ. Sự chuyển trường ấy tạo nên những kết
hợp phi lôgic thông thường, làm cho người ta ngỡ ngàng từ câu chữ cho ñến ý nghĩa
ẩn chứa bên trong chúng.
