Ngày nay, khi khoa học kỹthuật ngày càng phát triển, con người càng lạm
dụng quá mức các chếphẩm hoá học độc hại. Từphẩm màu trong thức ăn, hàn the,
formol, các chất bảo quản nông sản, thực phẩm, thuốc trừsâu chưa phân huỷhết
trong rau quả, các sản phẩm hoá dược, hoá mỹphẩm,.đã gây nhiễm độc tiềm tàng
và nhiều bệnh nguy hiểm. Đặc biệt là hiện tượng rụng tóc, bệnh ung thư, sần da và
rất nhiều chứng bệnh khác.
Với phương châm “phòng bệnh hơn chữa bệnh” của ngành y tế, việc tìm về
với thiên nhiên đểnghiên cứu, khai thác và phát triển các loại thuốc bổ, các chế
phẩm dùng trong thực phẩm nhằm tăng cường sức khoẻcho cộng đồng, ngăn ngừa
bệnh tật, đang là vấn đềcấp bách và ngày càng được đẩy mạnh trên thếgiới cũng
như ởViệt Nam.
Việt Nam là một trong sốít quốc gia có đặc điểm địa lý và khí hậu đa dạng, có
một hệthống y học cổtruyền phát triển từlâu đời với nhiều loại cây thuốc là nguồn
nguyên liệu chủyếu. Trong đó, gấc (Momordica cochinchinesis (Lour.) Spreng.) là
loại cây có giá trịdược liệu vô cùng quí giá, được ghi vào Dược điển Việt Nam
(1983) và Dược điển Trung Quốc (1963), (1997). Theo y học cổtruyền, tất cảcác
bộphận của gấc đều là vịthuốc. Đặc biệt là hàm lượng ß-carotene (tiền chất
vitamin A) rất cao. Đây là nguồn vitamin A thiên nhiên vô cùng quí giá, có tác dụng
phòng và chữa bệnh thiếu vitamin A là nguyên nhân gây khô giác mạc mắt, bệnh
quáng gà, suy dinh dưỡng và chậm lớn ởtrẻem (ĐỗTất Lợi, 2003).
Gấc được tìm thấy ởnhiều nơi trên thếgiới nhưPhilipin, Thái Lan, miền nam
Trung Quốc, Miến Điện, Lào và Campuchia (Le Thuy Vuong, 2002). ỞViệt Nam
gấc mọc hoang hay được trồng khắp nơi nhiều nhất là các vùng phía Bắc. Gấc là
loại dây leo dễtrồng, không tốn đất, chi phí đầu tưthấp. Gấc có thểtrồng bằng hạt
hay giâm cành, nhưng hệsốnhân giống không cao (ĐỗTất Lợi, 2003). Thêm vào
đó gấc là loại cây đơn tính biệt chu (cây đực và cây cái riêng), nếu trồng bằng hạt
thì sau một thời gian mới xác định được là cây đực hay cây cái mà cây đực thì
không cho quả. Điều này vừa mất công chăm sóc, vừa tốn thời gian và chi phí. Vì
15
vậy, phương pháp nhân giống cổtruyền không thểcung cấp đủlượng cây giống cho
qui mô sản xuất lớn, đáp ứng nhu cầu thịtrường. Đểgiải quyết các trởngại trên thì
nhân giống bằng phương pháp in vitro đã và đang chứng tỏlà một phương pháp có
ý nghĩa quan trọng cho công tác giống cây trồng, mang lại hiệu quảkinh tếcao. Đây
là phương pháp giúp tạo ra một sốlượng lớn giống cây trồng đồng nhất trong một
thời gian ngắn, giúp duy trì được các tính trạng tốt từthếhệtrước sang thếhệsau,
cải tiến các giống cây trồng và tạo cây sạch bệnh.
Do vậy, đềtài nghiên cứu “Hiệu quảcủa Benzyl adenine, Naphthaleneacetic
acid, Indole-3-butyric acid và than hoạt tính trên sựtạo chồi và rễcây gấc
(Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng.) in vitro” được tiến hành nhằm tìm
ra hàm lượng cytokinin và auxin thích hợp cho sựtạo chồi và rễcây gấc in vitro.
