Kết cấu được hiểu là “toàn bộ tổ chức phức tạp và sinh động của tác
phẩm( ) không chỉ giới hạn ở sự tiếp nối bề mặt, ở những tương quan bên
ngoài giữa những bộ phận, chương đoạn mà còn bao hàm sự liên kết bên
trong, nghệ thuật kiến trúc nội dung cụ thể của tác phẩm ( ) bao gồm: tổ
chức hệ thống tính cách; tổ chức thời gian và không gian nghệ thuật; nghệ
thuật tổ chức những liên kết cụ thể các thành phần của cốt truyện; nghệ thuật
trình bày, bố trí các yếu tố ngoài cốt truyện sao cho toàn bộ tác phẩm thực
sự trở thành một chỉnh thể nghệ thuật”[47, tr.106]. Như vậy, kết cấu tác phẩm
là toàn bộ quá trình tổ chức tác phẩm để đạt được mục đích phản ánh sáng tạo
của mỗi nhà văn. Kết cấu trong tác phẩm không bao giờ tách rời nội dung
cuộc sống, tư tưởng, tình cảm. Kết cấu là một thành tố mang tính tổng hợp.
Mặt khác, kết cấu còn là phương tiện khái quát nghệ thuật. Một vấn đề quan
trọng ta đã gặp trong nhiều tác phẩm: nhà văn không chỉ xây dựng các hình
tượng nghệ thuật mà thông qua hình tượng để gửi gắm những bức thông điệp
với cuộc đời. Nhà văn có thể không được lưu tâm, tên tuổi của anh ta mờ
nhạt dần nhưng hình tượng tiêu biểu, những vấn đề then chốt thì luôn có sức
sống và giá trị thẩm mĩ.
