Hơn hai thập kỷ qua, kể từ khi hệ thống ngân hàng Việt Nam thực hiện
quá trình cải cách,các ngân hàng thương mại đã có bước phát triển mới cả về
lượng vàchất, nhưng vấn đề rủi ro thanh khoản dường như chưa được quan tâm
đúng mức. Bảy tháng đầu năm 2008, tình trạng khan hiếm tiền đồngVND, lãi
suất tiền gửi đồng Việt Nam liên ngân hàng tăng lên một cách chóng mặt đã đẩy
các ngân hàng thương mại vào cuộc chạy đua lãi suất làm mặt bằng lãi suất huy
động tăng dần lên từ 12% lên tới 18,6%/năm. Trong khi đó, về phía Ngân hàng
Nhà nước Việt Nam đã hai lần tăng lãi suất cơ bản lên 12%/năm và 14%/năm,
đồng thời, chỉ đạo các ngân hàng thương mạituân thủ một cách nghiêm ngặt quy
định không áp dụng lãi suất kinh doanh vượt quá 150% lãi suất cơ bản và không
được thu phí đối với hoạt động cho vay. Mặc dù lãi suất huy động tăng cao như
vậy nhưng theo nghiên cứu của một số chuyên gia thì thực sự đồng Việt Nam thu
hút về ngân hàng lại không được như ý muốn của các nhà quản lý và tình trạng
thanh kho ản vẫn luôn bị những áp lực rất căng thẳng.
Hậu quả là hoạt động kinh doanh của hầu hết các ngân hàng thương mại bị
ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí một vài ngân hàng nhỏ bị tê liệt. Việc cho vay
đối với khách hàngmới đượccác ngân hàng hết sức cân nhắc, hầu hết các ngân
hàng chỉ ưu đãi cấp tín dụng theo hạn mức đối với những khách hàng truy ền
thống;trong khi đó lãi suất cho vay cũng bị đẩy lên rất cao, ở mức 18%/năm, rồi
21%/năm. Kết quả kinh doanh của các ngân hàng giảm sút một cách nghiêm
trọng, nhiều ngân hàng bị lỗ hàng trăm tỷ và hầu hết các ngân hàng phải điều
chỉnh giảm kế hoạch lợi nhuận năm 2008 khoảng 30-40%. Tình hình đó cũng
gây ảnh hưởng nặng nề tới hoạt động sản xuất kinh doanh của cáccá nhân,doanh
nghiệp. Đánh giá ở góc độ vĩ mô của toàn bộ nền kinh tế thì những diễn biến như
trên đã gây ảnh hưởng tiêu cực lớn đến mục tiêu giảm lạm phát, tăng trưởng kinh
tế và ổn định đời sống xã hội.
