Trong lịch sử tiền tệ, vàng luôn là tài sản tài chính cơ bản của gần như
tất cả các Ngân hàng Trung ương, bên cạnh ngoại tệ và trái phiếu Chính phủ.
Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động về kinh tế, chính trị và xã hội,
không chỉ người dân Việt Nam mà cả các quốc gia khác trên thế giới đều coi
vàng là một công cụ bảo đảm giá trị tài sản của họ. Hơn thế nữa, tại Việt Nam
và các nước phương Đông khác, xuất phát từ truyền thống văn hóa, nhu cầu
kinh doanh vàng còn trở thành tâm lý và thói quen của người dân.
Tuy nhiên, thị trường vàng ở Việt Nam hiện nay chưa đảm bảo tạo ra
một sân chơi bình đẳng nhằm đáp ứng nhu cầu đầu tư, tích trữ, bảo hiểm giá
vàng chính đáng của người dân. Việt niêm yết giá vàng của các doanh nghiệp
đang được thả nổi hoàn toàn, không có cơ chế và công cụ giám sát cung cầu
thị trường và kiểm soát biến động giá hàng ngày. Đây là nguyên nhân khiến
giá vàng trong nước thường xuyên có chênh lệch đáng kể với giá vàng thế
giới, là động cơ khiến cho hoạt động nhập lậu vàng, chủ yếu qua Trung Quốc
và Thái Lan, diễn ra phổ biến. Tình trạng mua, bán USD ồ ạt để xuất, nhập
lậu vàng cũng là một trong các yếu tố thường xuyên khiến tỷ giá USD/VND
trên thị trường tự do biến động mạnh, gián tiếp tác động đáng kể tới tỷ giá
chính thức, gây tâm lý bất ổn trong dân về các vấn đề liên quan đến thị trường
vàng và ngoại tệ.
Xuất phát từ nhu cầu đầu tư lớn của người dân, thời gian trước đây,
một số “sàn” vàng đã được thành lập bởi các ngân hàng và công ty kinh
doanh vàng, nhưng tồn tại nhỏ lẻ và độc lập với nhau, không tạo được một
mặt bằng thị trường thống nhất, do vậy, giá vàng trên “sàn” cũng dễ bị thao
túng và hoàn toàn cô lập với giá vàng trong nước và thế giới, không đảm bảo
- 2 -khách quan và minh bạch. Trước tình trạng trên, Chính phủ đã ra Thông báo
số 36/TB-VPCP ngày 30/12/2009, yêu cầu chấm dứt hoạt động của các sàn
giao dịch vàng trong nước. Tuy nhiên, với tâm lý và thói quen đặc thù của
người dân Việt Nam, các nhà đầu tư cá nhân vẫn đang thực hiện kinh doanh
thông qua các hình thức biến tướng như: ra mắt sản phẩm đầu tư vàng vật
chất; thành lập các công ty liên doanh mở sàn giao dịch vàng ở Campuchia;
song phổ biến nhất là hình thức kinh doanh vàng tài khoản tại nước ngoài trái
phép mà hạn chế lớn nhất chính là tình trạng chuyển vốn trái phép ra nước
ngoài, vi phạm nghiêm trọng các quy định về quản lý ngoại hối.
Để đối phó với thực trạng nói trên, Việt Nam cần xây dựng một hệ
thống các giải pháp, mà quan trọng nhất là chuẩn hóa mô hình kinh doanh
vàng. Tìm hiểu lịch sử phát triển các hoạt động kinh doanh trên thế giới, từ đó
đúc rút các bài học kinh nghiệm cho Việt Nam sẽ là một bước đi khôn ngoan
đối với một nước đi sau như Việt Nam.
Do vậy, việc nghiên cứu đề tài “Phát triển hoạt động kinh doanh
vàng – Kinh nghiệm thế giới và bài học cho Việt Nam” là cấp thiết và người
viết đã chọn đề tài này làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình.
